Gisteren schreef ik het al: Ik maak een aparte blog voor alle coeliakiefeitjes van de Glutenvrije dietist en Glutenvrij Snackerij.
Glutenvrije diëtist maakte voor de coeliakiemaand 2018 een serie interessante en prachtige coeliakiefeitjes. Ik heb ze (met toestemming) verzameld in de onderstaande blog.
COELIAKIEMAAND! ?
Het is 1 mei en dat betekent dat de coeliakiemaand is begonnen. Helaas slaat stichting Coeliakiemaand een jaartje over (des te leuker en informatiever wordt volgend jaar!), maar ik stel toch voor dat we met z’n allen gaan knallen en deze maand aandacht vragen voor coeliakie en het glutenvrije dieet. Want wat zou het mooi zijn als iedereen, elke persoon met coeliakie, vrienden, familie, horeca-tijgers en zorgprofessionals, weet wat coeliakie is en wat het glutenvrije dieet inhoudt ?
Dat is precies waarom ik ben begonnen met mijn site. Mocht je nog niet weten wie ik ben (glutenvrije diëtist in Den Bosch en Vlijmen) en waar ik voor sta, check dan gauw: http://glutenvrijedietist.nl/waarom-de-glutenvrije-dietist/
Deze maand ga ik elke dag een weetje delen rondom coeliakie en het glutenvrije dieet.
WAT ZIJN GLUTEN?
Gluten is een eiwit dat van nature voorkomt in bepaalde granen. Het zit in tarwe (waaronder spelt en khorosantarwe/kamut), gerst (gort) en rogge & alle producten waarin deze granen verwerkt zijn. Zo kun je denken aan typische glutenbevattende producten zoals koekjes ? , taart ?, brood ?en pizza?. Maar gluten worden ook gebruikt in producten waar je het niet meteen in verwacht, zoals sauzen, ijsjes en snoepjes ??
Gluten zijn schadelijk voor mensen met coeliakie en glutensensitiviteit.
GLUTEN OP DE VERPAKKING
Een fabrikant is verplicht om glutenbevattende ingrediënten op de verpakking te vermelden. Als tarwe (spelt, khorosantarwe/kamut), rogge, gerst (gort) als ingrediënt zijn gebruikt, dan moet het in een afwijkend lettertype op het etiket staan. Het woord gluten is overigens niet verplicht om op de verpakking te zetten.
GLUTEN IN NON-FOOD???
Dat gluten in eten kan zitten, dat weet je nu misschien wel. Maar wist je dat gluten in veel meer producten gebruikt kunnen worden? Zo kwam ik een tijd geleden afwasmiddel met tarwe tegen en zitten er soms gluten in medicatie, cosmetica, lijm en schmink.
Mijn tip: check sowieso alles wat je in je mond stopt! ? En bij producten die onder je nagels blijven zitten, was extra goed je handen ?
GLUTENSENSITIVITEIT
Je hebt geen coeliakie, geen tarwe-allergie, maar wordt wel ziek van gluten. Dan ben je misschien glutensensitief. Het lastige is: er is nog veel onbekend over glutensensitiviteit. We weten niet goed wat er in het lichaam aan de hand is en we weten nog niet goed hoe we het aan moeten tonen (met welke testen). Een goede diëtist kan je helpen als je denkt dat je glutensensitief bent
COELIAKIE IS EEN AUTO-IMMUUNZIEKTE
Ik vergelijk het weleens met een leger. Op het moment dat iemand met coeliakie gluten binnen krijgt, dan maakt het lichaam een leger aan die de darmwand gaat aanvallen. De darm raakt hierdoor ontstoken, gaat kapot en vlakt af. Hierdoor kan de darm zijn werk niet meer goed doen, met alle gevolgen van dien.
Soms krijg ik weleens de vraag: hoe zit het, voor de diagnose at ik altijd gluten en had ik weinig klachten maar als ik nu gluten binnen krijg word ik heel ziek?
Voor de diagnose was het leger continu aan het aanvallen. Je kunt je voorstellen dat de militairen moe waren en niet meer op vol vermogen bezig waren. Op het moment dat je glutenvrij gaat eten, nemen de militairen rust. Krijg je dan weer gluten binnen? Dan kan het volledige uitgeruste leger weer volle bak aanvallen en de darm kapot maken. Daardoor kan dit veel heftigere klachten geven.
HAVER ALLEEN MET GLUTENVRIJ LOGO
Haver is een van de volkorengranen die toegestaan is in het glutenvrije dieet. Maar… er is een grote maar: het is alleen toegestaan als je glutenvrije haver neemt!
Gewone haver altijd is altijd besmet glutenbevattende granen. Zo kan verontreiniging optreden op het veld, tijdens de oogst, het transport, de opslag, in de molen en bij de verwerking tot eindproducten (bijvoorbeeld in de bakkerij).
#coeliakiemaand2018 #coeliakiefeitje #coeliakie #glutenvrij #glutenvrijedietiste
FRIET EN GLUTEN ?
Je zou zeggen: friet is aardappel, dus dat is glutenvrij toch? Maar helaas. Friet is niet altijd glutenvrij. En dat komt meestal omdat het gefrituurd wordt in een frituurpan waar ook glutenbevattende snacks ? in worden gefrituurd. Of de friet wordt in dezelfde bak als de glutenbevattende snacks gegooid na het frituren. Ook dan is het niet meer glutenvrij.
Friet is wel glutenvrij als er geen glutenbevattende granen in de ingrediëntenlijst staan, het in een schone glutenvrije frituurpan wordt bereid en er verder geen kruisbesmetting optreedt door gebruik van keukengerei o.i.d. ?
DE FUNCTIE VAN GLUTEN ?
Gluten doen van alles. Ze zorgen voor de luchtige structuur van brood, dat het niet uit elkaar valt of te kruimelig wordt. Je kunt je voorstellen dat het dus best lastig is om bijvoorbeeld een glutenvrij brood te bakken wat wel qua structuur, vorm en elasticiteit overeen komt met brood met gluten. Gelukkig heeft de Nederlandse Coeliakie Vereniging fantastische bakinstructrices die je kunnen helpen bij het glutenvrije bakken en dat is nog gezellig ook! Je vindt ze via: gecertificeerde bakinstructrices.
GLUTENVRIJ EN VEZELS
Vezels zijn een aandachtspunt in het glutenvrije dieet. Waarom? Omdat een vezelrijke volkoren tarweboterham niet meer kan en je aangewezen bent op glutenvrije vervangers. Weten wat je kunt doen om meer vezels te eten?
SPELT BEVAT GLUTEN
Dit is een van de meest voorkomende misverstanden. Sommige mensen denken dat spelt glutenvrij is. Maar nee, het is absoluut niet glutenvrij en zit juist boordevol gluten. Het is namelijk een tarwesoort en mensen met coeliakie krijgen daarom ook darmbeschadigingen (en alle klachten van dien) van spelt.
GROENTE EN FRUIT IS GLUTENVRIJ!???
In onbewerkte vorm kun je helemaal los met groente en fruit. Het is alleen opletten geblazen bij groente en fruit dat bewerkt is, zoals gebakken banaan of tempura groente. Ook is het natuurlijk belangrijk om te weten dat groente en fruit niet is gesneden op een brood-snijplank (denk aan verjaardagen: komkommer op dezelfde snijplank als de glutenbevattende worst) ?
Iedereen weet dat het eten van groente en fruit goed voor je is. Omdat er vezels in zitten, die belangrijk zijn voor een goede stoelgang. Omdat het voedingsstoffen bevat en het risico op veel chronische ziekten voorkomt. Maar hoe doe je dat nu, voldoende groente eten? Ik vind het soms best lastig. Misschien kunnen de volgende tips je een beetje op weg helpen ?
– eet bij elke maaltijd groente. Een paar plakjes komkommer of tomaat over de boterham, een groentesoep bij de lunch en een paar opscheplepels bij het avondeten;
– eet regelmatig als tussendoortje groente; wat worteltjes, snacktomaatjes of radijsjes;
– zorg dat de groente in het zicht staat, zo neem je er sneller wat van.
(GEMODIFICEERD) ZETMEEL
Soms zie je op een etiket alleen (gemodificeerd) zetmeel staan. Mag dit nou wel of niet? Het goede antwoord is: JA! ? Sinds 2000 moeten fabrikanten het vermelden als het zetmeel afkomstig is van een glutenbevattend graan. Staat er dus geen graan benoemd, dan weet je dat een zetmeel is gebruikt dat van nature geen gluten bevat. Zoals bijvoorbeeld rijstzetmeel, maïszetmeel of aardappelzetmeel. ??
OVENS EN GLUTENVRIJ ?
Ovens zijn altijd een beetje tricky als het gaat om de bereiding van een glutenvrije maaltijd. Een heteluchtoven blaast namelijk rond. Dus als er glutenkruimels in de oven liggen, kunnen die terecht komen op jouw glutenvrije maaltijd. Dat schiet niet op. ?
Er zijn verschillende opties om eten toch glutenvrij klaar te maken in de oven:
* zorg dat de hele oven kruimelvrij is
* gebruik de stand “boven-onderwarmte” in plaats van de hetelucht functie. Bij boven-onderwarmte blaast de oven niet rond, er is geen circulatie en daardoor kunnen gluten niet op jouw maaltijd blazen.
Allebei niet mogelijk, bijvoorbeeld omdat je op visite bent? ?
* pak je eten dan in wat aluminiumfolie in. Op die manier kun je kruisbesmetting zoveel mogelijk voorkomen.
AFVALLEN EN HET GLUTENVRIJE DIEET
Sommige mensen volgen het glutenvrije dieet om af te vallen. Omdat “gluten je dik maken” of omdat “gluten slecht zijn”. Helaas. Het glutenvrije dieet is geen dieet om af te vallen. Als je anders gaat eten kun je afvallen, maar dit gebeurt alleen als je minder calorieën binnen krijgt dan je verbruikt. En glutenvrije producten bevatten regelmatig juist meer suiker, vet en calorieën.
Het glutenvrije dieet is een medisch dieet dat gevolgd wordt door mensen die ziek worden van gluten. Volg je om medische reden een glutenvrij dieet en wil je wat kilo’s kwijt? Ga dan aan de slag met een goede diëtist.
INTERNATIONALE DAG VAN DE COELIAKIE
16 mei – Het is vandaag de internationale dag van de coeliakie. Een mooie dag om stil te staan bij coeliakie, DH en NCGS, onzichtbare ziekten waarbij men zich moet houden aan het glutenvrije dieet.
Tijd voor een lesje geschiedenis: wist jij dat de Nederlandse kinderarts Dicke in 1950 promoveerde op coeliakie? Tijdens de hongerwinter merkte hij dat kinderen met coeliakie beter werden omdat er geen brood was. In de jaren 40 en 50 ontwikkelde hij het glutenvrije dieet. Dit is tot op de dag van vandaag de enige betrouwbare behandeling voor coeliakie.
WIST JE DAT..
Ongeveer 1/3e van Nederland heeft de genen die passen bij coeliakie. Slechts 1% van de bevolking ontwikkelt coeliakie.
Coeliakie is erfelijk bepaald. Kortom: als je familieleden hebt met coeliakie, dan heb je een grotere kans op coeliakie. Daarom wordt altijd aangeraden om familieleden te screenen op coeliakie.
GLUTENVRIJ VOOR IEDEREEN GEZOND?
Glutenvrij eten is hip. Toch is het onzin om iedereen aan te bevelen om glutenvrij te eten. Een gezond lichaam kan gluten namelijk prima verteren. Voor mensen met coeliakie en NCGS is glutenvrij niet hip, maar een pure noodzaak. Deze mensen worden van gluten ziek.
Het belangrijkste is om gezond en volwaardig te eten, dus dat je alle voedingsstoffen die je nodig hebt binnen krijgt. Laat je de glutenbevattende granen staan, dan moet je zorgen voor goede vervangers. Een diëtist kan je hierbij helpen ??
SPELT BEVAT GLUTEN
Soms spreek ik mensen die denken glutenvrij te eten. Ze vermijden dan tarwe, maar eten wel spelt. Huh?? Spelt zit juist boordevol gluten!
Dus: als spelt wél goed gaat, dan ben je niet glutensensitief. Wat dan wel? Misschien kun je niet goed tegen fructanen (fodmaps, moeilijk verteerbare koolhydraten), misschien is er iets anders aan de hand. Kom je er zelf niet uit, laat dan een professional met je meedenken.
Heb je coeliakie? Dan is spelt absoluut niet toegestaan in jouw glutenvrije dieet.
170.000 MENSEN MET COELIAKIE ?
In Nederland zijn er naar schatting 170.000 mensen met coeliakie. De meeste van hen, zo’n 135.000 weten nog niet dat ze coeliakie hebben. Veel hè! ?
In de praktijk hoor ik weleens als iemand de diagnose krijgt “ja maar Lisanne, ik heb helemaal geen klachten”. Toch blijkt uit onderzoek dat de meeste mensen zich beter voelen bij een glutenvrij dieet. Klachten die je bijvoorbeeld altijd als “normaal” had gezien kunnen op dieet verdwijnen. Dus ook als je geen klachten denkt te hebben kun je baat hebben bij het glutenvrije dieet!
HOUTEN KEUKENGEREI EN GLUTEN ?
Denk aan houten spatels, houten snijplanken en houten pollepels. Als dit keukengerei is gebruikt voor de bereiding van glutenbevattende producten, dan kan het niet meer voor glutenvrij gebruikt worden. Kruimels en glutenbevattende sauzen krijg je namelijk niet goed uit de houten keukenspullen.
Wat kan wel? Keukengerei van bijv. kunststof of glas.
ONGEVEER 6% VAN NEDERLAND EET GLUTENVRIJ
Best een hoop toch? En die groep blijft maar groeien. Tussen 1995 en 2010 zijn het aantal mensen met coeliakie in Nederland verdriedubbeld. En dagelijks komen er meer mensen met coeliakie en glutensensitiviteit bij.
Even nieuwsgierig: Hoeveel mensen ken jij in je directe omgeving die glutenvrij eten?
COELIAKIE VS GLUTENSENSITIEF
Coeliakie (glutenintolerantie) is iets anders dan glutensensitiviteit. Glutensensitiviteit of Non-Celiac Gluten Sensitivity (NCGS) is een erkende aandoening waar nog veel onduidelijkheden over bestaan. Mensen hebben in ieder geval geen coeliakie en geen tarwe-allergie, maar krijgen tóch klachten van het eten van gluten. Bij coeliakie is er sprake van een auto-immuunziekte waarbij het lichaam antistoffen aanmaakt tegen de eigen darmen. Hierdoor gaan de darmen kapot en kan deze zijn werk niet meer goed doen. De antistoffen en darmschade die typisch zijn voor coeliakie, zijn bij mensen met een glutensensitiviteit afwezig. Het is niet duidelijk wat er in het lijf gebeurd van mensen die glutensensitief zijn. Meer onderzoek in de toekomst moet dit gaan uitwijzen.
NOTEN EN ZADEN..
.. zijn in onbewerkte vorm glutenvrij! ?? ze bevatten vezels, goede voedingsstoffen en daarom zou je het goed zijn om elke dag noten te eten ?
Hoe eet jij je noten het liefst?
SEU-LI-A-KIE
koeliaaakie, soeliakie, ik heb het al op honderd manieren horen uitspreken. Maar coeliakie spreek je uit als seu-li-a-kie. Probeer het maar eens
KRUIMELS
Glutenkruimels zijn de ergste nachtmerrie van mensen met coeliakie ?één klein kruimeltje kan namelijk al darmbeschadigingen geven. Wat er gebeurt? De darmen ontsteken met alle gevolgen (buikklachten, verminderde opname van voedingsstoffen, vermoeidheid) van dien.
Dus ga je glutenvrij voor iemand koken? Zorg dan dat alles (het aanrecht, de oven, snijplanken, messen, pannen, handdoeken) schoon en kruimelvrij is. Thanks!
EENMAAL COELIAKIE, ALTIJD COELIAKIE
Je kunt niet over coeliakie heen groeien. Het is namelijk geen allergie, maar een chronische auto-immuunziekte. Coeliakie heb je helaas voor altijd
COELIAKIE VASTSTELLEN
Coeliakie wordt vastgesteld aan de hand van bloedonderzoek en biopten (hapjes) uit de dunne darm. Als je eenmaal glutenvrij eet, kun je niet meer via een bloedtest antistoffen tegen coeliakie aantonen. Daarom is het verstandig om pas na de diagnose met het dieet te beginnen.
GENEESMIDDELEN EN GLUTEN
Je zult niet de eerste zijn die bij me op het spreekuur komt en zijn medicatie nog niet heeft gecheckt. Gelukkig zijn veel geneesmiddelen glutenvrij, maar ook medicijnen moet je altijd checken op gluten. Het kan namelijk zijn dat er bijvoorbeeld tarwezetmeel in zit. Dus check altijd je medicatie, of laat het checken in de apotheek.
COELIAKIE ZONDER KLACHTEN
Sommige mensen krijgen “bij toeval” de diagnose coeliakie. Ze hebben geen last van (buik)klachten, hebben een prima ontlasting en gewicht en voelen zich eigenlijk wel goed. Of je hebt coeliakie, eet al jaren glutenvrij en je merkt dat je niet meteen ziek wordt als je gluten binnen krijgt. Dan kun je misschien denken: ach één glutenvol biertje maakt niet uit. Of dat je niet zo streng op kruisbesmetting (bijvoorbeeld friet uit een gluten-frituur)
hoeft te letten. Maar is dat ook zo? Moet je zonder klachten net zo streng diëten als mensen met klachten?
Helaas, het strikte dieet is ook voor iemand met coeliakie zonder klachten het beste voor de gezondheid. En je kunt helaas niet “een beetje glutenvrij” eten en er bestaat geen “lichte vorm van coeliakie”. Feit is dat als je coeliakie hebt, je darmbeschadigingen krijgt van gluten.
En het positieve is: Het merendeel van de mensen met coeliakie die bij diagnose géén klachten ervaren, voelt zich toch beter als ze een tijd glutenvrij eten.
Meer lezen over deze stelling? Check mijn volledige antwoord op: https://www.glutenvrijsnackerij.nl/…/vraag-het-de-glutenvr…/
EEN LAAG GLUTENGEHALTE
Wist jij dat er ook producten bestaan met een laag glutengehalte? Deze producten bevatten tussen de 20 en 100 PPM (mg per kilo) gluten en worden glutenarm genoemd. Helaas zijn deze producten niet geschikt voor mensen met coeliakie.
Producten die een glutenvrij logo hebben bevatten maximaal 20PPM gluten. Uit onderzoek blijkt dat dit voor het grootste deel van de mensen met coeliakie prima gaat.