#wijbloggenglutenvrij: De medische kant van Coeliakie

Geplaatst op door
willem_karel_dicke

Vandaag is het 15 februari. Vandaag is het de 110e geboortedag van Dr. Willem Karel Dicke. Elke maand op de 15e komt zijn naam weer langs. Voor #wijbloggenglutenvrij. Ook vandaag. Maar wie was Willem Karel Dicke en wat heeft hij met de medische kant van coeliakie te maken? Je leest het hieronder.

– Deze blog is onderdeel van #wijbloggenglutenvrij. Lees hier wat #wijbloggenglutenvrij is. Lees onderaan deze blog wie er nog meer mee doen. –

Eerste eeuw na Christus: vrouw met coeliakie

Cosa girl B

Coeliakie bestaat al heel lang: In Cosa (in de buurt van Venezie) leefde in de eerste eeuw na Christus een jonge vrouw. Ze behoorde tot een rijke familie, had mooie sieraden, at gevarieerd en gezond. Toch overleed rond haar 20e aan ondervoeding of de gevolgen hiervan. De vrouw had een groeiachterstand, was tenger, kort voor haar leeftijd (140 cm), had osteoporose (botontkalking). Ze had slecht tandglazuur en een aangeboren heupdysplasie. Zij had coeliakie…

Tweede eeuw na Christus: beschrijving ziekte

In de tweede eeuw na Christus werd coeliakie voor het eerst beschreven. Aretaeus van Cappadocia beschreef een ziekte met chronische diarree. De kenmerkende maag-darmklachten gaven de aandoening haar naam: ‘koilia’ is Grieks voor buik.​

‘Kοιλιακος’ (De darmlijder) 

19e eeuw: beschrijving van de ziekte

In 1855 beschreef Dr. Gull in ‘Guy’s Hospital Reports’ de symptomen bij een 13-jarige jongen die duidelijk lijken op coeliakie, zoals we dat tegenwoordig kennen: opgezette buik, veel en forse ontlasting die er dof en krijtachtig uitziet.
Een paar jaar later, in 1888, legde Dr. Samuel Gee de basis voor de beschrijving van de conditie en hij ontwikkelde de criteria voor het stellen van de diagnose. In zijn klassieke verslag ‘Over de aandoening Coeliakie’ schreef hij:

“Er bestaat een soort chronische spijsverteringsverstoring die bij mensen van alle leeftijden voorkomt. Aan de ontlasting zijn de symptomen van de ziekte te herkennen: slap van samenstelling, niet gevormd, maar ook niet waterig; omvangrijker dan van het genuttigde voedsel verwacht zou kunnen worden; bleek van kleur, alsof er geen gal in is, lichtelijk schuimend, wat doet denken aan fermentatie; meestal ondragelijk stinkend, alsof het voedsel in plaats van te verteren is gaan rotten. De oorzaak van de ziekte is onduidelijk. Niet alle kinderen die er aan lijden hebben een zwakke constitutie. Misschien ligt de oorzaak in verkeerde voeding, maar hoe verkeerd?”

In de jaren die volgden verschenen er talrijke verslagen over zowel de oorzaak als de behandeling van de kenmerken die op Coeliakie leken.

Eerste helft 20e eeuw: verband coeliakie en koolhydraten

In de eerste helft van de 20e eeuw werd er veel onderzoek gedaan naar het verband tussen (verkeerde) voeding en coeliakie. Zo concludeerde de artsen Holt en Herter dat mensen met coeliakie eiwitten goed verteerden,  vetten matig en koolhydraten slecht. Zij vermoedden dat deze malabsorptie het gevolg was van een chronische infectie in de dikke darm als gevolg van de aanwezigheid van afwijkende soorten bacteriën.
(NB: Bij malabsorptie kunnen je darmen niet voldoende voedingstoffen opnemen uit voedsel.)

Coeliakiepatienten kregen een een dieet waarbij de koolhydraten werden weggelaten. Maar de behoefte aan enige koolhydraten bleef.

In 1924 ontwikkelde Dr. Sidney Valentine Haas het bananendieet. Hij ontdekte al snel dat Coeliakiepatienten dit koolhydraat wel verdroegen. Ook andere koolhydraadrijke vruchten en groentes werden uitgeprobeerd. De patienten werden gezonder door de toevoeging aan hun tot dan toe weinig gevarieerde dieet van alleen eiwit en vet. Haas’ Specifieke Koolhydraten Dieet werd overal geaccepteerd als geneeswijze van Coeliakie.

Tweede helft 20e eeuw: verband coeliakie en gluten

In mei 1950 promoveerde Willem Karel Dicke in Utrecht op zijn proefschrift Coeliakie. Een onderzoek naar de nadelige invloed van sommige graansoorter op de lijder aan coeliakie.

Dr. Dicke onderzocht de vetbalans in de ontlasting van coeliakie-patienten. Hij ontdekte dat ze vooral reageren op tarwe en rogge. En niet op de koolhydraten uit deze granen, maar op de gluten die er in zitten.

Dankzij hem weten wij dat we geen gluten mogen eten. Dankzij hem voel ik me geen patient, maar een normaal mens (met een dieet).
Vandaag is het 110 jaar geleden dat hij werd geboren. Daarom schrijven wij vandaag #wijbloggenglutenvrij over de medische kant van coeliakie.

1990 en verder: Erfelijkheid en het ontstaan van coeliakie

Vanaf 1990 heeft men ontdekt dat de erfelijkheid een rol speelt bij het ontstaan van de ziekte. En wellicht spelen externe factoren ook een rol bij het ontwikkelen of het triggeren van coeliakie. Maar hoe dat precies zit, is helaas nog lang niet duidelijk. Ik schrijf er regelmatig artikelen over op deze website. Bijvoorbeeld:

Bronnen:

#wijbloggenglutenvrij, wie doen er mee?

Ik denk dat de andere bloggers een heel ander verhaal hebben. Hoe is de relatie met je arts, hoe was het medische traject voor de diagnose, …
Ik ben benieuwd naar hun verhalen. Hier lees je wie er vandaag mee doen met #wijbloggenglutenvrij.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *