Baby’s en coeliakie

Geplaatst op door

Regelmatig worden op de coeliakiefora vragen gesteld over baby’s en coeliakie.

HOE EN WANNEER KAN IK ERACHTER KOMEN DAT MIJN KIND COELIAKIE HEEFT?
KAN IK IETS DOEN OM TE VOORKOMEN DAT MIJN KIND COELIAKIE KRIJGT?
HOE EN WANNEER MOET IK HEM GLUTEN GEVEN?

In deze blog geef ik antwoord op die vragen volgens de laatste inzichten en onderzoeken.

Zwanger worden en coeliakie

Coeliakie kan waarschijnlijk onvruchtbaarheid veroorzaken, zowel bij mannen als bij vrouwen. Als de coeliakie onder controle is, verdwijnt dit extra risico.

Zwanger zijn en coeliakie

Met onbehandelde coeliakie heb je 2 tot 4 keer zo veel kans op zwangerschapscomplicaties.

Lees ook:

Het is niet duidelijk of bij een glutenvrij dieet de risico’s helemaal zijn genormaliseerd. Daarom kan het goed zijn om tijdens de zwangerschap de anti-tTG waarden en het algemeen bloedbeeld regelmatig te controleren. Denk hierbij met name aan foliumzuur, B12, vitamine D, calcium, zink en ijzer. Daarnaast is het advies om regelmatig een echo te maken om de groei van het kindje in de gaten te houden vanwege het risico op groeiachterstand.

En verder is het natuurlijk erg belangrijk om goed voor jezelf te zorgen, zodat je kindje goed kan groeien.

Glutenintroductie bij baby’s

Hoe coeliakie ontstaat, is nog niet bekend. Je kan dus (nog) niets doen om te voorkomen dat je kind coeliakie ontwikkelt. Wel is bekend dat het een combinatie is van genetische factoren, het immuunsysteem en omgevingsfactoren. Ook is steeds meer bekend welke factoren GEEN invloed hebben op het ontwikkelen van coeliakie:

We weten ook zeker dat coeliakie pas ontstaat als je gluten binnen krijgt. Als je je hele leven geen gluten binnen krijgt, zal je ook geen coeliakie ontwikkelen. Maar in onze westerse wereld is dat geen optie.

Dus wanneer introduceer je die eerste gluten bij jouw baby? Vooralsnog wordt geadviseerd om dat tussen de 4 en de 6 maanden te doen en langzaam op te bouwen.
Lees meer in mijn artikel Glutenintroductie bij baby’s.

Wanneer is het juiste momoment om een baby te testen op coeliakie?

Kinderen van coeliakiepatiënten hebben zo’n 10% kans om coeliakie te ontwikkelen. Te vergelijken met 1% bij de rest van de bevolking. Hoe groot dit risico precies is, verschilt per geslacht en per erfelijkheidspatroon. Meisjes hebben meer kans op coeliakie dan jongens en bepaalde erfelijkheidspatronen verergeren deze kans.
Lees meer in mijn blog Kans op coeliakie verdeeld naar genetisch profiel.

Genen testen

Er is niet te voorspellen OF iemand coeliakie krijgt. Er is wel te voorspellen dat je coeliakie NIET krijgt. Als iemand de coeliakiegenen NIET heeft, zal hij ook geen coeliakie ontwikkelen.

De coeliakiegenen kan je op verschillende manieren laten testen:

  • Uit het bloed van de navelstreng meteen na de geboorte;
  • Door middel van een wattenstaafje langs het wangslijmvlies;
  • Door een bloedtest.

Artsen zijn meestal niet zo happig op deze HLA-test, omdat het een relatief dure test is. Maar volgens de Europese richtlijn moet eerstegraads familieleden niet alleen op tTG-antistoffen worden getest, maar ook op HLA-typering.

Antistoffen testen

Anti-tTg (anti-tissue transglutaminase) ontstaan als iemand coeliakie ontwikkeld. Deze antistoffen zijn simpel* met een bloedtest te controleren. Antistoffen bij kinderen zijn heel betrouwbaar. Dat wil zeggen: Zijn ze aanwezig, dan heeft het kind zeer waarschijnlijk coeliakie. Zijn ze niet aanwezig, dan is de kans heel erg klein dat het kind coeliakie heeft. (Bij volwassenen zijn antistoffen minder betrouwbaar. Ca 15% van de volwassenen met coeliakie maakt geen antistoffen aan).

TTg-antistoffen kunnen zich al heel snel vormen na de introductie van gluten. Het kan heel snel, heel hoog worden. Dit zijn echt de klassieke coeliakie-baby’s.

Maar de meeste kinderen met coeliakie hebben NIET die klassieke coeliakie-symptomen.
Als er wel duidelijke klachten zijn, kan het kind getest worden. Bedenk hierbij dat het vaak voorkomt dat jonge kinderen (nog) niet voldoende antistoffen hebben. Dit kan komen omdat het nog niet genoeg gluten binnen krijgt. Maar ook omdat het immuunsysteem nog niet voldoende ontwikkeld is.

Bij kinderen die geen klachten hebben (maar wel een familielid met coeliakie), wordt geadviseerd om vanaf hun tweede verjaardag te testen. Dan weet je vrijwel zeker dat ze voldoende gluten binnen krijgen. Het advies is om kinderen eens per jaar of eens per twee jaar controleren totdat ze 10 jaar zijn. Als ze klachten krijgen, hoef je natuurlijk niet te wachten tot de volgende periodieke controle.

We weten uit onderzoeken met grote groepen kinderen dat de ontwikkeling van coeliakie het grootst is tussen de 1-10 jaar (en dan met name tussen 1-6 jaar). De kans dat kinderen op latere leeftijd toch coeliakie krijgen is heel klein.

Bij oudere kinderen en volwassenen wordt geadviseerd om te testen als bij iemand in de familie coeliakie is geconstateerd. Zij hoeven daarna niet periodiek getest te worden. Pas als ze klachten krijgen wordt weer een bloedtest (en eventueel een biopt) geadviseerd.

*Simpele bloedtest?

De bloedtest voor coeliakie is simpel. Het bloed afnemen niet altijd.
Ook mijn dochter kan al weken van te voren zenuwachtig zijn. Ze is zelfs als peuter een keer het ziekenhuis uitgerend… (Lees mijn blog hierover)

Gelukkig zijn er manieren om dit bloedprikken simpeler te maken:

  • Doktersset om te oefenen
  • Filmpje over bloed prikken, bijvoorbeeld deze van het Jeroen Bosch ziekenhuis of deze van het Maasziekenhuis.
  • Hulp van de pedagogisch medewerker
  • Vooraf emlazalf smeren om de prikplek minder gevoelig te maken
  • Ga niet mee als je zelf angstig bent voor prikken. Besteed het dan uit aan de andere ouder, een grootouder of iemand anders in wie het kind vertrouwen heeft.
  • Vlak voor het bloedprikken bananenspray aanbrengen om de prikplek minder gevoelig te maken. Let op: veel medewerkers zijn niet happig op deze spray omdat deze de huid ‘dikker’ maakt.
  • En daarna: Vooral doorzetten en het niet te langdradig maken. Geen uitstelgedrag.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *