In mijn keuken staat een receptenstandaard. Ooit per ongeluk gekregen van Sinterklaas. Op mijn verlanglijstje moest  ‘badrekje’ staan, maar er stond per ongeluk ‘bakrekje’.
Ik kreeg een mooie kookboekenstandaard die sindsdien op het aanrecht staat. In deze standaard staan uitgeprinte recepten. Recepten die ik nog nooit gemaakt heb, maar die mij de moeite waard lijken. Hieronder vind je een selectie, aangevuld met de recepten die vorig jaar op mijn lijstje stonden (en die ik nog steeds niet gemaakt heb).

Foto: Impanada’s van Judes Diner

Ontbijt

• Verschillende ontbijtrecepten uit Easy Peasy Family
• Zoete quinoapap (recpet van De gezonde mama)
• Havermout ontbijt koekjes met pompoen (recept van Beaufood)
• Bananen poffertjes (recept van Famme)
• Arepa di pampuna – Pompoenpannenkoekjes (recept van Judes diner)
• Speculaas mugcake (ontbijttaartje van Oh my Pie)
• Pompoen sinaasappel smoothie (recept van Beaufood)
• Nutella ontbijt-smoothie (recept van Beaufood)

Brood

• Scones (recept van Glutenfreewebshop)
• Glutenvrij gevlochten kaneelbrood (recept van Glutenfree Webshop)
• Glutenvrij roggebrood (recept van Het meisje met de voedselallergie)
• Bananenbrood met coutgette (recept van Het meisje met de voedselallergie)
• Venezolaanse Arepa’s (recept van Bakken zoals oma)
• Cloud Bread mét broodfactor (recept van Mams at work)

Hoofd- en bijgerechten

• Kaassouffle’s (recept van Kook de wereld rond)
• Impanadas met fetta en spinazie (recept van Judes diner)
• Pesto van boerenkool (recept van de Gezonde kok)
• Vegetarische pasta Bolognese van Glutenvrije mama
• Chili con carne met chocolade (recept van Culy)
• Glutenvrije pitabroodjes (recept van Fred van Engelen)
• Glutenvrij pitabrood uit de oven (recept van Focus on foodies)
• Roti (recept van Glutenblij)
• Omeletwraps met spinazie en gerookte zalm (recept van Het meisje met de voedselallergie)
• Sushi van ei met gerookte zalm (recept van Beaufood)
• Quinoa burgers (uit het kookboek De Gluut)
• Aardappel-pei soep (recept van Stories of a coeliac)
• Gado gado springrolls van Pauline (recept Culy)
• Noedelsalade met mango en garnalen (recept uit de Allerhande)
• Borsh – bieten soep uit de Oekraine (recept van Lekker tafelen)
• Gevulde kookbladeren met gehakt (recept van Glutenvrije mama)
• Holy mole – de nationale saus van Mexico (recept van Culy)
• 5 x groenten op de barbecue (recepten van Culy)

Tussendoortjes

• Polentakoekjes (recept van Yvette van Boven)
• Havermoutrepen met pindakaas (recept van Focus on Foodies)
• Haverrepen met pinda’s, chocolade en koffie (recept van Stories of a coeliac)
• Power liga’s (recept van Oh my pie)

Taarten en koekjes

• Rijstevlaai, bodem en glutenvrij (van kamelenvoer)
• Pecan brownies (favoriete recept van Gluuts)
• Muffins met frambozen en muffins met bosbessen (uit het boek Gezond eten zonder gluten)
• Chocoladekwarktaart (uit het boek Heerlijk glutenvrij bakken van Phil Vickery).
• Chocoladecake met zwarte bonen (recept van Stephanie de Wit op I am a Foodie)
• Banaan Pindakaas Cupcakes (recept van Your daily intake)
• Pink panter cheesecake (recept van Oh my pie)
   
• Bokkepootjes (recept van Miss Glutenvrij)
• Gemberkoeken (recept van Focus on foodies)
• Pindakaas chocolade balletjes (recept van Stories of a coeliac)

Toetjes

• Gevulde appeltjes (met bitterkoekjes) (recept van Foodless)
• Chocolade lava cakejes (recept van de Gebaksjuwelier)
• Hemelse modder van Piet de Gruyter (recept van Culy)
• Dead by chocolate (recept van Het meisje met de voedselallergie)
• Bietjes sorbetijs (recept van Het meisje met de voedselallergie)

 De resultaten

Zo, dat zijn 50 recepten. Om te voorkomen dat deze recepten volgend jaar weer op mijn lijstje verschijnen, ga ik dit jaar elke week een recept van dit lijstje maken (voornemen nr. 1). De resultaten vind je op Instagram onder #eindelijkoptafel.

De glutenvrije oliebollen staan bijna klaar.
De champagne staat koel.
Het is bijna tijd voor het nieuwe jaar!
Maar eerst is er nog even tijd om terug te blikken. Hoe was 2016 voor mij, en voor mijn website?

Het 2016 van ikbenglutenvrij:

• Dit is de 1202e blogpost van ikbenglutenvrij.nl (de 1200e is helaas ongemerkt voorbij gegaan);
• Dit jaar schreef ik 157 blogposts, over allerlei soorten onderwerpen. Bijvoorbeeld:
  – Ontwikkel je coeliakie altijd op kinderleeftijd?
  – Is haver glutenvrij?
  – Zo af en een koekje?
  – Elizabeth’s spaghetti met zalm 
  – Eters na glutenvrije verjaardag
• Ik had dit jaar 122.434 unieke bezoekers, een groei van 37% ten opzichte van vorig jaar;
• Die bezoekers lieten 428 reacties achter;
• De meeste reacties kreeg ik op de blogposts Ikbenglutenvrij.nl bestaat 7 jaar! (+ winactie)
• Gerda liet weer de meeste reacties achter van alle lezers. Dank je wel Gerda, dat vind ik erg leuk!
• Ik begon dit jaar met de review van het kookboek Easy Peasy Family;
• Ik eindig dit jaar met deze blogpost over 2016;
• De blog Tortilla’s van PAN voorgekookt maismeel (review) werd het meest bekeken. Namelijk 1.705 keer;
• De blog Facebookberichten juni ’16 werd het minst bekeken. Namelijk 48 keer;
• Op 19 december had ik het meeste bezoekers: 1.127. Op die dag schreef ik de blogpost Glutenvrije kibbeling;
• Op 8 mei (de 90e en tevens laatste verjaardag van mijn oma) had ik de minste bezoekers, namelijk 273. Ik schreef die dag geen blogpost, maar de dag ervoor schreef ik over Huisarts: vitamine D en pijnlijke knieen;
• Ik startte dit jaar een Pinterest-pagina en een Instagram-account
  (en natuurlijk ben ik ook nog steeds te volgen via Facebook en Twitter).

Top 5 meest gelezen blogposts van dit jaar

De nummer 1 schreef ik hierboven al. Maar welke blogpost werden nog meer goed gelezen?

1. Tortilla’s van PAN voorgekookt maismeel (review)
2. Gluten en koffie
3. Verschillende soorten maismeel
4. Wij gaan weer (glutenvrij) naar school
5. Kan sporen van gluten bevatten (vervolg)

Top 5 meest gelezen blogposts

Er is een vast rijtje met blogs die al jaren lang goed gelezen worden. Deze schreef ik niet dit jaar, maar staan wel altijd bovenaan.

1. Wat is glutenvrij? 
2. Snoep
3. Ideeen voor glutenvrij lekkers
4. Lidl*
5. Gluten vervangers

* Deze post over glutenvrije producten bij de Lidl is nieuw in het lijstje. Waarschijnlijk omdat de Lidl dit jaar tijdelijk een aantal glutenvrije producten in het assortiment had. Hopenlijk komen die binnenkort weer terug!

Mijn glutenvrije diepte- en hoogtepunten

Glutenvrije dieptepunten:

Ik werd dit jaar niet ziek van gluten. Toch ben ik regelmatig misselijk van angst om ziek te worden. Daarnaast ben ik dit laatste kwartaal wel erg aan het kwakkelen. Klachtjes waarvan ik me af vraag of coeliakie (mede) veroorzaker is.

Glutenvrije hoogtepunten:

• Mijn familie, vrienden, buren, collega’s en anderen die zo goed rekening met ons dieet houden;
• Een midweek uitrusten bij B&B DaLaura in Eys (Zuid-Limburg);
• Onbezorgt uit eten bij De Ontmoeting in Nijmegen;
• De Nederlandse coeliakiedag, interessante lezingen, mooie ontmoetingen en tassen vol producten;
• De coeliakiemaand met de gastles die ik gaf op school en het Frank en Vrij Festival.
• De lentemarkt, glutenvrije lunch en glutenvrije zaterdagen bij Hoeve Ravenstein
• De lunch die wij glutenvrije bloggers aangeboden kregen van de NCV. Over deze bijeenkomst zou een artikel geschreven worden in de Glutenvrij. Uiteindelijk mochten we allemaal zelf een stukje schrijven;

• Volledige glutenvrije kinderfeestjes voor Mirthe (en andere feestjes waarbij er heel goed rekening werd gehouden met haar dieet).
• De aflevering van Klokhuis over coeliakie.
• De A-merken die dit jaar glutenvrij gingen: Koopmans, Verkade, Peijnenburg, Dr. Oetker, Grand’Italia, Bavaria en Domino’s.
• Mijn eerste stappen om van deze blog mijn 2e baan te maken.

Tenslotte:

Wens ik jullie een mooi 2017!

Vorig jaar vertoonde ik in de Kerstvakantie een aantal filmpjes over coeliakie.
Want wat is er in de Kerstvakantie nou fijner dan lekker wegkruipen op de bank met een paar filmpjes?
Voor mij helaas niet, ik moet werken. Maar voor jullie zet ik de komende 2 weken wat fimpjes op een rijtje.

Te beginnen met: Brigitte Kaandorp over de glutenvrije vrouw.

ps: Op mijn pinterst-pagina vind je nog veel meer leuke filmpjes!

Het is bijna kerstvakantie!
In de kerstvakantie voorzie ik jullie van een aantal filmpjes over coeliakie. Want wat is er is deze tijd nou fijner dan wegkruipen onder een dekentje en filmpjes kijken? Vandaag deel 1: Dokter vs internet

Een tijd geleden werd ik gebeld door een vrouw van KRO-NCRV. Zij deed research voor een medisch spelprogramma. Een Noors concept waarbij een team van dokters speelt tegen een team van bn-ers. De bn-ers mogen gebruik maken van internet, de dokters niet. Zij moeten allebei zo snel mogelijk de aandoening van de patiënt tegenover hen vinden.
Voor 1 van de afleveringen was zij op zoek naar iemand met coeliakie. Ik ben het helaas niet geworden, maar die uitzending waar coeliakie in zat is ondertussen wel geweest:

Dokters vs internet, dinsdag 20 december 2016

Ik ben erg geinteresseerd de triggers van coeliakie. Waarom krijgt de een wel coeliakie en de ander niet? Voor een deel heeft dat te maken met de genen die iemand heeft. Maar ook externe factoren spelen een rol: De triggers.
Zou bijvoorbeeld een traumatische gebeurtenis een trigger zijn? Of een bepaalde ziekte?

Uit de TEDDY studie blijken een aantal interessante coeliakie-triggers.

• De eerste drie maanden na een buikgriep is de kans op coeliakie 1,3 keer zo groot.
• Kinderen met het HLA-DQ8 genotype die korter dan vier maanden borstvoeding krijgen, hebben tien keer zoveel kans op coeliakie.
• Winterbaby’s die al vroeg gluten aangeboden krijgen, tussen vier en zes maanden, hebben twee keer zoveel kans op coeliakie.
• Kinderen die gevaccineerd worden tegen een rotavirusinfectie en die bovendien tussen vier en zes maanden voor het eerst voeding met gluten eten, hebben een lagere kans op coeliakie.

Conclusie van de onderzoekers: Er is niet één trigger aan te wijzen waardoor coeliakie ontstaat, het is eerder een samenspel van verschillende factoren zoals genen, voeding en infecties. De onderzoekers willen in de toekomst bestuderen welke rol het rotavirus speelt bij het ontstaan van coeliakie. Na een verkoudheid of luchtweginfectie is de kans op coeliakie overigens niet vergroot, stelde men vast.  

Bron: Clin Gastroenterol Hepatol. 2016 Nov 10. pii: S1542-3565(16)31043-6. doi: 10.1016/j.cgh.2016.10.033.
Factors that Increase Risk of Celiac Disease Autoimmunity Following a Gastrointestinal Infection in Early Life.
Mijn bron: Tine op het coeliakieforum

Lees meer over de TEDDY studie in mijn artikel: Kinderen met coeliakie hebben meestal (nog) geen klachten.

Afgelopen zomer hadden wij heel veel druiven.
Ik maakte sap (met de slowjuicher van de overbuurvrouw) en daarvan maakte ik wijn en jam.
Onderstaande jam is mijn favoriet: Druivenjam met rode port en kaneel.

Wat heb je nodig?

• 600 ml druivensap
• 750 gram geleisuiker speciaal voor halfzoete jam
• sap van een halve citroen
• 1 kaneelstokje
• 1 kop rode port
• lege jampotten

Hoe maak je het?

Maak de jampotten goed schoon en spoel ze na met kokend water.

Doe de ingredienten in een pan en breng alles aan de kook.
Blijf in de pan roeren. Ik vind dit altijd erg leuk, net alsof ik in een grote heksenpan aan het roeren ben ;-).
Volgens de verpakking moet de jam 1 minuut koken, maar ik heb het 5 minuten laten koken.
Schep de jam in de schone potten, sluit de deksel en zet ze op hun kop.
De jam blijft een paar jaar goed. Maar meteen opeten kan natuurlijk ook!
Lekker op brood, maar ook in de pap of bij een kaasplankje.

Eet smakelijk!

Ken je die adventkalenders waar je vanaf 1 december tot en met kerstavond elke dag een luikje openmaakt met een plaatje of chocolaatje erachter? Het is een soort aftelkalender tot de kerst. Voor het vierde jaar op een rij hebben wij een glutenvrije aftelkalender voor jullie in petto. Niet tot kerst, maar zelfs tot het nieuwe jaar!

Vanaf 1 december tot nieuwjaarsdag verschijnt er elke dag één blog van één van ons met als thema december. Als een soort estafette geven we het stokje elke dag aan elkaar door.
Wij weten al wie wanneer gaat schrijven, maar dat is voor jullie een verrassing!
Morgen begin #decemberglutenvrij op Glutenvrij kind. Onderaan die blogpost staat wie het stokje over neemt. En zo gaat het door tot en met 31 december.
Daarnaast zullen we op de social media en onze blogs bekend maken wie er de blogger van de dag is. We gebruiken de hastack #decemberglutenvrij.

Wie doen er mee?

In alfabetische volgorde:

• Bakers and Fakers
• Boeddahmum Glutenfree
• Creatief glutenvrij
• Daily inception
• De glutenvrije man
• Doe mij glutenvrij
• Foodless
• Gebaksjuwelier
• Glutenvrije blog
• Glutenvrije keuken
• Glutenvrije mama
• Glutenvrij hoort erbij
• Glutenvrij kind
• Glutenvrij kookhoekje
• Het meisje met de voedselallergie
• Ik ben glutenvrij
• Kook de wereld rond
• Koos glutenloos
• Mama en Emily
• Miss Glutenvrij
• Oh my pie
• Schrijfsels van mij
• Stories of a coeliac 
• The coffee type

Ben je benieuwd naar #decemberglutenvrij van de voorgaande jaren?
#decemberglutenvrij 2015
#decemberglutenvrij 2014
#decemberglutenvrij 2013

Voor buitenstaanders lijkt het duidelijk: Je eet glutenvrij of je eet niet glutenvrij. Helaas, ‘HET’ glutenvrije dieet bestaat niet. Iedereen bedenkt zijn eigen uitvoering.

Er zijn mensen met coeliakie die:

• niet glutenvrij eten
• die een beetje glutenvrij eten
• die de meeste tijd glutenvrij eten
• die altijd glutenvrij eten
• die glutenvrij en tarwezetmeelvrij eten
• die glutenvrij en tarwezetmeelvrij eten en zonder producten met het woordje ’tarwe’ bij de ingrediënten (zelfs al staat er ‘glutenvrij’ op de verpakking)
• die glutenvrij eten, tarwezetmeelvrij, zonder het woordje ’tarwe’ bij de ingrediënten en zonder maltodextrine.
• die glutenvrij eten, tarwezetmeelvrij, zonder het woordje ’tarwe’ bij de ingredienten, zonder maltodextrine en dextrose, glucosestroop en andere tarwederivaten.
• die zich houden aan het 0% gluten dieet.
• die wel/ niet producten nemen met de tekst ‘kan sporen bevatten van’ (ook afhankelijk van wat er nog meer in de fabriek wordt gemaakt)
  – Lees hoe wij om gaan met Sporen van gluten –
• die wel/niet de fabrikant mailen of bellen
• en dan hebben we het nog niet eens over kruisbesmetting gehad…
  (oven, vaatwasser, wel/geen zeep, stofzuigen, …)

Inspiratiebron van deze blog is dit topic op het coeliakieforum

In 2014 bekeek ik onze boodschappen een week lang, met de vraag:

Kunnen wij besparen op de boodschappen?

Lees hier de serie: Weekmenu en budgetteren

Nog steeds lukt het ons niet om te besparen op de boodschappen.
Wij geven gemiddeld zo’n 600 euro per maand uit aan boodschappen. Volgens mijn berekeningen uit 2014 is dat zo’n € 175,- te veel. Maar is dat wel zo?

Dieetkosten

Het is bekend wat de meerkosten van een glutenvrij zijn: de bijzondere bijstand geeft er 800 euro per jaar voor. Ook bij de Belastingdienst kun je 900 euro per jaar aftrekken bij een glutenvrij dieet. Het Nibud gaat uit van 900 euro meerkosten bij een glutenvrij dieet.

Staatje Nibud

Ik zie dat het staatje dat ik destijds gebruikte, veranderd is. Zo worden er meer kosten gerekend voor het ontbijt en de lunch, en minder voor de avondmaaltijd en tussendoortjes. Bijvoorbeeld bij een volwassen vrouw wel 3 keer zo veel kosten voor het ontbijt! Ik vind € 1,16 voor een ontbijt wel erg veel. Ik kom daar niet aan met mijn glutenvrije kommetje havermout van totaal € 0,68. (laat staan als je geen glutenvrije havermout hoeft te kopen). Mirthe is daarentegen wel een erg dure ontbijter: Voor haar lievelingsontbijt (een bon matin broodje met zelfgemaakte cranberry-jam en een babybel) betalen we € 1,01. Meer dan de € 0,80 die voor kinderen staat.

Maar zelfs als we de dieetkosten mee mogen rekenen, komen wij met onze € 600,- per maand ver boven de richtlijnen van het Nibud…

Besparen?

In mijn blog van 2014 gaf ik al een aantal tips om te besparen op de (glutenvrije) boodschappen. Zoals groentes en fruit van het seizoen, kliekjes hergebruiken en glutenvrije producten van de toko. En ook in 2012 schreef ik al een blog over kosten beperken. Op de coeliakie-forums vind ik nog meer bespaar-tips:

• Eet rijst met fruit voor ontbijt.
• Eet chocolade i.p.v. koekjes.
• Cake of zo kun je ook zelf bakken met rijst en ketanmeel van de toko (zie hier mijn recept)
• Zie hier mijn lijst met goedkope glutenvrije koekjes
• Glutenvrij dieet is alleen duurder als je vast wilt houden aan een traditioneel westers dieet, de meerkosten zitten tegenwoordig alleen nog in de dieetproducten. Vroeger was dat anders omdat je toen alleen A merken kon gebruiken omdat de allergenen wetgeving toen nog niet zo goed was en zij de enige waren die de moeite namen een correcte ingrediëntenopgave te doen.
• Kijk bijvoorbeeld in mijn blog wereldontbijtjes.
• Als je glutenvrije pasta wilt eten: Ook de Aldi en de Lidl hebben lekkere glutenvrije pasta.
• Houd de aanbiedingen in de gaten.
• Bij de Jumbo krijg je producten gratis mee als het op of over de datum is.

Hebben jullie nog meer tips? Ik hoor ze graag.

Ik schreef het al eerder:

Je kan het coeliakie-gen krijgen van 1 ouder (hetrozygoot) of van 2 ouders (homozygoot). Iemand met hetrozygoot HLA-DQ8 heeft veel minder kans om coeliakie te ontwikkelen dan iemand met homozygoot HLA-DQ2.8
Afhankelijk van het gentype wordt bepaald hoeveel kans iemand heeft om coeliakie te ontwikkelen.

Presentatie: Hoe overtuig ik mijn familie om zich te laten screenen op coeliakie

In deze blog kan je meer lezen over de kans op coeliakie, verdeeld naar genetisch profiel.

Tine: “Ongeveer 40% van de bevolking heeft de coeliakiegenen; 60% heeft ze niet. Een grote voorspellende waarde op het ontstaan van coeliakie hebben de genen dus niet. Maar ze hebben wel een negatieve voorspellende waarde: iemand ZONDER deze genen, heeft (bijna) geen kans op coeliakie.

Wat kun je met de kennis van deze genen? Broertjes, zusjes of ouders van coeliakiepatiënten regelmatig testen op coeliakie, in het geval als ze de coeliakiegenen hebben (en evt. klachten). Als ze de coeliakiegenen niet hebben, hoeft regelmatige controle niet, want ze zullen geen coeliakie ontwikkelen. Verder kun je er risicogroepen mee checken, zoals mensen met een andere auto-immuunziekte.

Braziliaanse onderzoekers inventariseerden van 237 coeliakiepatiënten welke HLA-genen ze bezitten. Ook al hoeven coeliakiepatiënten in Brazilië niet dezelfde verhouding genen te hebben als coeliakiepatiënten in Europa, toch vermoed ik dat het in grote lijnen wel overeen zal komen met de verdeling in ons land.

Kans op coeliakie, verdeeld naar genetisch profiel:

• 2.5/2.5 – 1:7
• 2.5/2.2 – 1:10
• 2.5/8 – 1:19
• 2.5 – 1:25
• 2.2/8 – 1:40
• 2.2/2.2 – 1:250
• 8 – 1:289
• 2.2 – 1:550

Er is nog een klein restgroepje, met zeldzamer genotypen, en 0.84% heeft NIET de risicogenen (als je ze niet hebt, is je kans op coeliakie 1: 3014).

Bron: ‘Presence of DQ2.2 associated with DQ2.5 increases the risk for celiac disease’
Lucas Malta Almeida,1,3 Lenora Gandolfi,1,2,3 Riccardo Pratesi,1,2,3 Rosa Harumi Uenish,2,3 Fernanda Coutinho de Almeida,1,3 Nicole Selleski, 2,3 Yanna Karla de Medeiros Nóbrega1,2,3,4″

Mijn bron: Tine

Kijk ook eens bij https://ikbenglutenvrij.nl/biologielesje-hoe-krijg-je-het-coeliakie-gen/