Op het coeliakieforum stond een vraag: Ik wil starten met zelf broodbakken. Heeft er iemand tips, aanknopingspunten, etc?
Ik schreef een uitgebreid antwoord dat ik jullie niet wil onthouden:
Lees verder
Ik zit op school in de oudercommissie. Al voordat Mirthe op school zat. Omdat ik het fijn vind om betrokken te zijn bij school, omdat ik het leuk vind om dingen te organiseren, om andere ouders te leren kennen, maar ook met voorbedachte rade: Hoe kan ik Mirthe’s schooltijd met coeliakie zo fijn mogelijk maken?
Ik heb me opgeworpen als ‘allergiemoeder’. En kijk regelmatig bij andere scholen: Hoe gaan zij om met kinderen met een voedseluitdaging?
Op facebook kom ik veel voorbeelden tegen. Van heel sober, tot heel uitgebreid.
2 ons groentes, 2 stuks fruit.
Ik ga er altijd van uit dat ik bij de 20% van de Nederlanders hoor, die zich daar wel aan houdt… Maar is dat wel zo? Ik houd het een week bij.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid gezonde voeding (2 ons groenten en 2 stuks fruit) is wellicht veel te weinig om echt effect te hebben.Volgens onderzoekers van University College Londen moeten deze richtlijnen omhoog. Wat blijkt? Mensen die dagelijks vijf porties groente (375 gram) en 300 gram fruit eten, hebben 42% minder kans om voortijdig te overleiden dan mensen die minder groen eten.
(Bron: AD)
OK, hoeveel groentes en fruit eet ik eigenlijk? Ik houd het een week bij. Onderaan deze blog kan je lezen wat ik per dag gegeten heb.
Ik at gemiddeld 2,8 stuks fruit en 312 gram groentes.
Ik voldoe ruim aan de richtlijnen van het Voedingscentrum. Maar nog niet aan de aanbevolen hoeveelheid volgens de onderzoekers uit Londen.
Ik at elke dag (meer dan) 2 stuks fruit en bijna elke dag (meer dan) 2 ons groentes. Dus mijn gevoel dat ik bij de 20% zit, dat klopt.
Sterker nog: Nu is het winter. In de zomer eet ik veel meer groentes en fruit dan in de winter. Wellicht kom ik in de zomer wel aan 375 gram groentes en 300 gram fruit?
Woensdag:
Ontbijt: yoghurt met cruesli (allergento) en een handje rozijnen
Lunch: Tosti en peer
Diner: Bloemkoolcurrie met quinoa (625 gram bloemkool, met z’n 2-en voor 3/4 opgegeten) + een snoeppaprika.
Toe een stuk worteltjestaart* met 350 gram wortel / 16 stukjes.
Tussendoortjes: 1 kopje Kopje caffeinevrije koffie, rijstewafel met smeerkaas, 2 paaseitjes en 1 netgebakken ontbijtmuffin met appel. En zo’n ca. 7 glazen water.
TOTAAL 1,5 stuks fruit en 280 gram groentes.
Donderdag
Ontbijt: 2 zelfgebakken ontbijtmuffins van haver, boekweit, appel en rozijn.
Lunch: restje stamppot boerenkool en restje bloemkoolcurrie (exclusief aardappels ca. 200 gram groentes)
Diner: Chili con carne met o.a. paprika, prei, champignons en tomatenpuree. Twee volle soeplepels. Toe een stuk worteltjestaart.
Tussendoortjes: 1 ontbijtmuffin, 3 zelfgebakken mini ontbijtkoekjes, banaan, appel, handje zaadjes, paaseitje.
TOTAAL: 2,5 stuks fruit en 370 gram groentes.
Vrijdag
Ontbijt: 2 zelfgebakken ontbijtkoeken.
Lunch: 2 zelfgebakken bruine bolletjes met la fache qui rit, salami en een paar blaadjes basilicum.
Diner: restje spruitjes, rijst, snoeptomaatjes en paprika en een braadworstje
Tussendoortjes: banaan, appel, 3 zelfgebakken mini ontbijtkoekjes, 150 gram snoeptomaatjes en -paprikaatjes, stukje pure chocola, 2 glazen wijn, 9 glazen water, 1 koffie en een bakje bugles.
TOTAAL: 2,5 stuks fruit en 320 gram groentes
Zaterdag:
Ontbijt: 2 zelfgebakken ontbijtkoek en een appel.
Lunch:2 vers gebakken krentenbollen en een plak kaas.
Diner: uit eten bij Indonesische restaurant Rumah Makan Melati. Heerlijke rijsttafel! Geen idee hoeveel groentes verwerkt waren. (maar ik schat lang niet genoeg)
Tussendoortjes: krentenbol, 3 paaseitjes, 1 banaan, 2 snoep-paprikaatjes, 2 potten thee, 2 glazen wijn
TOTAAL: 2 stuks fruit en ca. 150 gram groentes
Zondag:
Ontbijt: haver/boekweitpap met appel, kaneel en gember
Lunch: salade met 300 gram groentes (sla, zeekraal, tomaatjes en kaas)
Diner: pannenkoeken
Tussendoortjes: 1 banaan, 1 peer, 1 stuk worteltjestaart
TOTAAL: 3 stuks fruit en 320 gram groentes
Maandag:
Ontbijt: 3 zelfgebakken krentebollen
Lunch: salade met 180 gram groentes (sla, zeekraal, tomaatjes en kaas)
Diner: witlofschotel met ham en kaas, met een laatste stukje worteltjestaart als toetje.
Tussendoortjes: peer, 2 mandarijntjes, banaan, 3 paaseitjes, een pot thee en ca. 6 glazen water.
TOTAAL: 4 stuks fruit en 435 gram groentes
Dinsdag:
Ontbijt: haver/boekweitmuesli de avond ervoor weggezet met yoghurt
Lunch: salade met 160 gram groentes (sla, tomaatjes, komkommer, aardappelen, met een mosterd-dressing)
Diner: Cannelloni gevuld met zalm en spinazie (pak 450 gram)
Tussendoortjes: zelfgebakken mini ontbijtkoekjes, banaan, appel, 2 mandarijntjes, 3 paaseitjes
TOTAAL: 4 stuks fruit en 310 gram groentes
* het recept voor de worteltjestaart volgd op 1 april.
Manlief houdt van ouderwets lekker.
Van stoofpeertjes met suddervlees.
Van erwtensoep van z’n moeder (die van mij gedoogd hij).
En van griesmeelpudding.
Gelukkig is er een lekker, eenvoudig, glutenvrij alternatief van de ouderwetse griesmeelpudding.
Jaren geleden kregen wij dit Zuid-Afrikaanse kookboek van vrienden die net in Zuid-Afrika waren geweest. Het is een boek met leuke tekeningen, met verhalen waar de recepten vandaan komen en (belangrijkste) met lekkere recepten!
Helaas maak ik er haast nooit recepten uit. Behalve deze Bobotie, die maak ik regelmatig.
Het is een recept dat ik maak om oud brood op te maken. (Zie voor meer ideeen met oud brood mijn blog : Wat kan je doen met oud brood).
Maar ook om de kinderen te laten eten. Want het is een zoet, kindvriendelijk gerecht.
Schrik niet van het grote aantal ingredienten. Waarschijnlijk heb je het grootste deel gewoon in je keukenkastje staan.
voor 6 personen
bereidingstijd: 45 minuten
kooktijd: 45 minuten
Wel de tutti frutti en de rozijnen in de zwarte thee tot ze zacht zijn. Laat ze uitletten en snijd ze in stukken.
Warm de oven voor tot 180 graden celsius.
Vet een ovenschaal in.
Kook de uien in het sinaasappelsap tot ze zacht zijn, uit laten lekken, bak ze daarna licht op in olie. voed de kerrie, kurkuma, het gehakt, broodkruimels, azijn, het fruit, zout en peper toe, vermeng het en doe het in de ovenschaal.
Meng de meld en de eieren en giet dat eroverheen.
Bak de bobotie in het midden van de oven gedurende 45 minuten of totdat het eiermengsel hard geworden is.
Serveer warm. Het is heerlijk met een knapperige salade.
Mensen met coeliakie hebben sneller een jodium tekort. Hoe ontstaat dit tekort, wanneer heb je een tekort en hoe kan je dit voorkomen?
In de schildklier zit normaliter een grote voorraad jodium. Wie te weinig jodium binnenkrijgt, merkt dat dus vaak pas na enkele jaren. Bij een tekort aan jodium gaat de schildklier trager werken en opzwellen. Dit heet ook wel struma of krop. Bij kinderen leidt een jodiumtekort tot een groeiachterstand en een verminderd leervermogen.
Bron: voedingscentrum
Het jodiumniveau wordt gemeten in de urine. Helaas is die uitscheiding van jodium in de urine wisselend met zowel een variatie gedurende de dag als een variatie tussen verschillende dagen. Uitgangspunt bij de huidige metingen is dat personen gemiddeld ongeveer dezelfde hoeveelheid jodium binnenkrijgen per dag en dat de variaties niet erg groot zijn. Daarnaast is bekend dat het enige tijd duurt alvorens de uitscheiding in de urine echt op gang komt bij een continue toename van de jodiuminname en dat het mogelijk nog langer duurt voordat deze afneemt bij een continue vermindering van de jodiuminname.
Bron: jodiumtekort
Via de normale voeding is de jodiumvoorziening aan de krappe kant. Daarom wordt jodium al tientallen jaren toegevoegd aan zout, voor het bakken van (glutenvol) brood. Het bakkerszout dat de meeste bakkers gebruiken bij het bakken van het brood, levert een belangrijke bijdrage aan onze dagelijkse jodiumvoorziening. Wie te weinig brood eet en geen keukenzout met jodium gebruikt, kan een jodiumtekort krijgen.
(Bron: Brood.net)
Mensen met coeliakie eten over het algemeen minder brood. Daarnaast wordt aan glutenvrije brood vaak geen jodium toe gevoegd.
De dagelijkse aanbeveling jodium is 150 microgram. Dit kun je binnenkrijgen door het eten van:
Bron: voedingscentrum
Hoe zorgen we dat wij wel voldoende jodium krijgen, zonder meteen overal zout (jozo) over te moeten strooien?
Ik stelde deze vraag aan Gaby Herweijer, eigenaar van de praktijk Voeding plus Advies en ervaringsdescundige.
“In Nederland is brood in principe onze enige dagelijkse jodium bron. Ik weet dat bijvoorbeeld Schaer geen jodium aan hun brood toevoegd, zodat hun brood ook geschikt is voor mensen met een schildklieraandoeing (wat regelmatig voorkomt icm coeliakie). Welk merk precies wel en welke geen jodium toe voegen, durf ik verder niet te zeggen.
Vanuit de NCV wordt geadviseerd om als je brood bakt, gejodeerd zout te gebruiken, of nog liever bakkerszout (bevat nog meer jodium). Ook regelmatig zeewier, zeevis of ander producten uit de zee eten wordt aanbevolen, omdat alles uit de zee veel jodium bevat. Er wordt niet geadviseerd om zout over je avondmaaltijd te doen. We krijgen met zijn allen al teveel zout binnen en natrium is niet echt goed voor onze gezondheid (Tip:JOZO bewust zout. 70% minder natrium (=vervangen door kalium) en met jodium).
Er is nu natuurlijk een trend van minder koolhydraten en minder brood eten. Deze mensen zou je dus kunnen vergelijk met ons. Eigenlijk is er in de literatuur nog maar weinig bekend over de jodiuminname bij broodverlaters. Lees hier het artikel wat ik laatst in m’n mailbox kreeg: Weinig bekend over jodiuminname van broodverlaters
Ik denk dat je deze conclusie ook ongeveer naar ons kan vertalen.
Mijn advies:
– Als je zout gebruikt, gebruik dan zout met jodium.
– Gebruik niet extreem veel zout om meer jodium binnen te krijgen
– eet regelmatig producten uit de zee
– laat je jodium gehalte regelmatig bepalen bij de arts”
Dank je wel Gaby!
Ook Elize antwoordde op mijn vraag:
“Ik heb laatst deze vraag naar mijn (NCV) diëtiste gestuurd, zij schreef mij dit:
Ik heb zojuist nog contact gehad met de diëtist van de coeliakie vereniging. Zij stoeien ook met de kwestie. Het lijkt erop dat er pas actie wordt genomen als men klachten heeft. Dus er zijn weinig mogelijkheden om tekort echt te voorkomen. Zodra je weinig brood eet dan zit men al laag in jodium intake. En inderdaad in glutenvrij brood uit de winkel zit meestal geen bakkerszout.
De adviezen op een rijtje:
– Vaker dan 2 keer per week vis
– Zeewier (mocht je dat lekker vinden )
– Zelf brood bakken met gejodeerd bakkerszout
– Gebruik van jozozout in de keuken.
Opmerking: het is niet de bedoeling dat je extra zout gaat gebruiken ivm de jodium. Je kunt ook gejodeerd bakkerszout in de keuken gebruiken
Verder is onderzoek bij een huisarts dus niet gebruikelijk en blijkbaar ook moeilijk uit te voeren.
Suppletie op voorhand dmv kelptabletten wordt afgeraden door ondermeer het voedigscentrum; de hoeveelheid jodium kan in deze tabletten ook veel te hoog zijn. We blijven verder zoeken naar info. Bij nieuwe info houd ik je op de hoogte.”
Jij ook bedankt Elize.
En wat nou het niet lukt om via je voeding voldoende jodium binnen te krijgen? Dan zijn er gelukkig altijd nog de supplementen. Laura Kool, dietiste van de NCV antwoordde op de vraag van Maaike:
“Als ik het goed begrijp ben je op zoek naar een jodiumsupplement voor je kind, omdat het niet lukt om met voedingsmiddelen voldoende jodium binnen te krijgen? De druppels die je gevonden hebt, bevatten inderdaad 10x zoveel jodium als aanbevolen, namelijk 1.46 mg per druppel = 1460 mcg. De ADH voor een kind van 9-13 jaar is 150 mcg. Dit is dus niet aanbevolen.
Hieronder staan wat glutenvrije multivitamines met jodium:
Dank je wel Laura en Maaike.
Kortom: Je jodiuminname is echt een punt van aandacht als je glutenvrij eet.
Vandaag is het 15 februari. Vandaag is het de 110e geboortedag van Dr. Willem Karel Dicke. Elke maand op de 15e komt zijn naam weer langs. Voor #wijbloggenglutenvrij. Ook vandaag. Maar wie was Willem Karel Dicke en wat heeft hij met de medische kant van coeliakie te maken? Je leest het hieronder.
– Deze blog is onderdeel van #wijbloggenglutenvrij. Lees hier wat #wijbloggenglutenvrij is. Lees onderaan deze blog wie er nog meer mee doen. –
Lees verderMijn collega vroeg hoeveel witlof zij nodig heeft voor 4 personen.
Tja, hoe ga je het klaar maken? Ik reken voor ons altijd 500 gram met z’n 4-en. Maar de meisjes eten soms haast niets. In feite dus 200 gram per volwassene en per kind heel erg afhankelijk van de groente (Rodekool en spruitjes: veel! Witlof en sla: haast niets).
Zij ging de witlof koken, met een kaassausje. Is haar man zo dol op.
Ik moet er niet aan denken….
Ik gaf haar ons recept voor stamppot witlof. Dat kende ze niet. Erg lekker. Zelfs de kinderen eten hier wel eens een hapje van ;-).
Een gemiddelde coeliakiepatient krijgt de hele dag door kleine sporen van gluten binnen. Via de deurknop op school, via de hand die je krijgt van een klant, maar ook via voedsel. Dat is normaal gesproken niet zo erg, omdat je nog wel onder de veilige limiet van 10 mg per dag blijft. Uit onderzoeken blijkt namelijk dat de gemiddeld gevoelige coeliakiepatient (ca. 80% van de coeliaken) 10 mg gluten per dag binnen kan krijgen zonder klachten en zonder darmschade. Maar sommige mensen zijn gevoeliger en voor hen kan zelfs die kleine hoeveelheid te veel zijn. De ervaring is dat sporen van gluten in 90% van de producten uit de supermarkt zit. Niet iets om van in paniek te raken. Maar wel iets om rekening mee te houden.
Lees verder
Ooit ging ik met een jongen naar de film, Sneak Preview. We wisten dus niet van te voren welke film we te zien zouden krijgen. Het werd de film Big Night, een film over een restaurant, over eten en koken. Veel mensen liepen weg. Die jongen die mij meegenomen had, wilde eigenlijk ook weg. Maar ik vond het fantastisch, wat een sfeer, de manier waarop al dat lekkere eten in beeld wordt gebracht deed mij watertanden.
– Jammergenoeg voor die jongen is het met mij niets geworden. Hij heeft de hele film voor niets uitgezeten. Het enige wat hij kreeg was 1 kusje. –
