Bakjeseten is een hele tafel vol met bakjes, en iedereen kiest zelf uit wat hij/zij lekker vindt. Ik plaatste al een keer een leuk lijstje met voorbeelden. En nu komen de foto’s! Maaike en ik plaatsen regelmatig op facebook een foto met de hachtag bakjeseten. Nu verzameld!
Lees verder
bijgewerkt 22 oktober 2024
Vroeguh als je glutenvrij uit eten wilde, had je niet veel mogelijkheden om je te oriënteren. Er was Livaad, maar deze was wat ouderwets in opzet, moeilijk zoeken. En de recensies waren vaak verouderd. Op bijvoorbeeld The Fork, Eet.nu en Tripadvisor kan je glutenvrij als optie aanklikken. Maar dit is door het restaurant zelf aangegeven en niet altijd betrouwbaar.
Soms schieten de websites over ‘glutenvrij uit eten‘ uit de grond en vaak verdwijnen deze net zo snel weer.
Maar er zijn er een paar blijvers! In deze blogpost heb ik ze verzameld en geef ik de verschillen aan. En kijk ook eens naar de tips en tricks onder aan dit artikel.
Ik kwam voor het eerst in aanraking met de Ramadan en het Suikerfeest op onze vakantie naar Tunesië. Het was 1989, ik was net 12 en wat maakte deze reis een indruk op mij! Ook al was het maar een week. Ook al zijn we het grootste deel van die week in de badplaats Hammamet gebleven.
Deze maand gaat #wijbloggenglutenvrij over het Suikerfeest. Ik geef mijn recept voor Harira (Ramadan soep).
Onder aan deze blog vind je de adressen van de andere bloggers die deze maand mee doen. Ik ben benieuwd wat zij vertellen over het glutenvrije suikerfeest.
Bron foto: Pixabay
Het Suikerfeest (Arabisch: عيد الفطر, `id-al-fitr’) is het feest waarop het einde van de vastenmaand ramadan gevierd wordt. Volgens mijn collega is suikerfeest geen goede benaming, omdat het alleen betrekking heeft op het eten. Hij noemt het liever het Dankfeest. Het wordt ook wel het Kleine Feest genoemd.
Onze vakantie naar Tunesie was mijn eerste vakantie buiten Europa. We zaten in een hotelletje vlak bij de oude Medina.
’s Avonds liepen we vaak een rondje door de medina. Regelmatig zagen we dat er bakjes met Harira en ander eten buiten werden gezet. Voor de armen.
De dag dat wij weer vertrokken was het Suikerfeest. Alle mensen liepen in hun mooiste kleren, veel glitter en lakschoenen. Overal waren kraampjes met de lekkerste gerechten, maar ook met speelgoed en andere cadeautjes. Lang hadden we niet om het allemaal te bewonderen: We moesten het vliegtuig halen.
Vele jaren later was ik weer in Noord-Afrika. Het was 2002, ik was 25 en we waren uitgenodigd voor het bruilofsfeest van (marokkaanse) vrienden. Wat een belevenis zo’n feest, of eigenlijk reeks van feesten: Eerst het henna-feest, een soort vrijgezellenfeest waar de bruid met haar vrouwelijke familie en vriendinnen zich klaar maakt voor het huwelijk. Vervolgens nog een feest bij de bruid thuis, hier was ik niet bij en kan ik helaas weinig over vertellen. Daarna de laatste avond bij de bruid thuis, waarbij ze opgehaald wordt door haar bruidegom. Een paar dagen later was het slotfeest, bij de familie van de bruidegom. Dit duurde tot in de vroege uurtjes. Vlak voordat de zon op kwam, kregen we een kopje heerlijke harira om het feest af te sluiten en de dag te beginnen.
Op deze vakantie kochten we een grote pot met het kruidenmengsel Ras el Hanout. Lang hebben we deze voor heel veel gerechten gebruikt. Maar natuurlijk is hij nu allang op. Ik mis h’m nog regelmatig, want ook bij deze soep kan je Ras el Hanout goed gebruiken. En de kruidenmengsels die je in Nederland kan kopen, smaken niet zoals die uit dat kleine winkeltje, in dat kleine straatje, bij die aardige vrouw in Sefrou.
In het noordelijk deel van Afrika staat harira tijdens de ramadan elke avond op het menu. Na het breken van de vasten met wat dadels en een glas melk, wordt een kom van deze soep gegeten. Het recept voor Harira is een beetje zoals elke soep: je doet erbij wat je nog in de koelkast hebt, een stukje courgette, prei, wortel, kikkererwten ipv linzen. Een ideaal no-waste-recept. Elke mama heeft haar eigen recept, maar citroen, peterselie, komijn, tomaat en peulvruchten zijn wel standaard.
Mijn recept is altijd vegetarisch, het is een beetje geïnspireerd op een recept van Smulweb, een recept van de Groene meisjes, op dat kruidenmengsel uit Marokko en natuurlijk op de inhoud van mijn voorraadkast.
* let er op dat deze glutenvrij is.
Snij de groentes in kleine stukjes.
Verhit de olie in een soeppan en fruit de ui en knoflook.
Voeg de specerijen toe.
Wanneer de specerijen goed geuren, voeg je de rest van de ingrediënten toe. Breng aan de kook en laat het geheel minimaal een half uur pruttelen.
Serveer de soep en strooi naar smaak peterselie en/of koriander.
Ook benieuwd naar de verhalen en recepten van de andere bloggers?
En heb jij ook een mooi verhaal over de Ramadan en/of het Suikerfeest?
Heb ik dit filmpje nog nooit geplaatst?
Hij is zo leuk!
Bekijk h’m meteen: Madelief vertelt over coeliakie en gluten
Madelief Gluten en Melkvrij from Klaas van Kruistum on Vimeo.
Sinds kort is Mirthe niet meer het enige glutenvrije meisje op school. Een paar weken geleden is ook bij een meisje uit groep 6 coeliakie geconstateerd. Omdat het coeliakiemaand is, ging ik in haar klas vertellen wat coeliakie is en wat glutenvrij inhoud.
Vooraf besprak ik de les met de juf. Ik had een lijst met voorbeelden en ideeën gemaakt. Ik had heel veel aan de lesvoorbeelden van de Coeliakiemaand: De lesbrief en de spreekbeurt. Ik heb ze samen gevoegd en gebruikt voor mijn les.
Mijn les had de volgende onderdelen:
De klas was heel geïnteresseerd en enthousiast. Ze luisterende goed en vroegen honderd uit: Is coeliakie erfelijk? Krijg je een verdoving bij een darmbiopt? Voel je dat die slang naar binnen gaat? Mijn vriendin heeft coeliakie, wat moet ik trakteren? Mijn buren eten glutenvrij, die oliebollen met oud-en-nieuw waren niet lekker. Wat een leuk T-shirt heb je aan!
Kortom: Het was een leuke en gezellige ochtend, waarbij de kinderen veel geleerd hebben over de ziekte van hun klasgenootje.
De derde lezing die ik volgde op de Nederlandse Coeliakie dag ‘Wereldreizigers‘ was niet echt een lezing. De wereldreizigers Gaby en Lisanne hadden zelfs haast niets voorbereid en waren verrast door de volle kamer. Het idee was toch dat iedereen om-ste-beurt binnen zou komen en vragen zou stellen?
Gaby is dietiste en eigenaar van Voeding + Advies. Zij vond zichzelf niet echt een wereldreiziger. Maar toch heeft ze flink wat landen bezocht. Lisanne heeft de afgelopen jaren wel veel gereist. Over haar eerste reis naar Zambia schreef ze een blog op Miss Glutenvrij. Ook de verslagen van de andere reizen zullen daar verschijnen.
Ikzelf heb veel gereisd voordat ik de diagnose coeliakie kreeg: Zimbabwe, Ecuador, Marokko, Ghana, Panama en door bijna heel Europa.
Wij hebben geen plannen om op korte termijn weer te gaan reizen. Maar ik blijf reisverhalen interessant vinden.
En ook de meeste andere mensen in de kamer hebben (veel) gereisd of hebben hier plannen voor.
Wij gasten vonden het leuk om ook de vragen van de anderen te horen, om elkaar te kunnen helpen.
Er werden leuke vragen gesteld: Hoe is het glutenvrij eten in Cambodja? Ik ga een half jaar naar China, hoe zou je dat aanpakken?
De meeste tips zijn we toe te passen op alle reizen.
Er zijn een aantal manieren om je voor te bereiden op je reis. Hier is geen goed of fout bij. Bekijk zelf waar jij je het prettigst bij voelt.
Brood dat lang houdbaar is, is Schar Rustiek. Neem ook een (kinder) tostiijzer mee, om het lekkerder te maken.
Doe vooraf online onderzoek. Vraag op de verschillende coeliakie-forums en schrijf de plaatselijke coeliakievereniging aan.
Met een dieetverklaring van je arts, mag je bij de meeste vliegmaatschappijen extra bagage mee nemen.
Bij veel vliegmaatschappijen kan je maar 1 dieetwens invullen. In zo’n geval: Haal lactosepilletjes bij de apotheek en ga voor de glutenvrije maaltijd.
Zorg altijd voor een noodvoorraad! Het gaat regelmatig fout met de dieetwensen. Zeker als bijvoorbeeld de overstap niet goed is gegaan.
De richtlijnen voor het wel en niet mogen meenemen in het vliegtuig zijn voor vloeistoffen, niet voor vast voedsel. Je kan dus altijd een extra reep in je tas stoppen.
Of je er nu voor kiest om zo veel mogelijk mee te nemen, of om daar je eten te kopen, het is altijd handig om een noodvoorraad mee te nemen. Voor de eerste dagen, voor als je ziek wordt, voor als je niet ziek KAN worden, voor als je het eten niet vertrouwd of voor als je geen tijd hebt om iets te zoeken. Dit zijn handige dingen om mee te nemen:
Dank jullie wel dames, voor het leuke en interessante gesprek.
Meer lezen? Kijk bij Reizen met coeliakie en Eigen brood mee?
Mijn collega komt naar mij toe: “Ik ben bezig met het regelen van het personeelsuitje. Wil jij zelf eten mee nemen?“
Twee jaar geleden werd ik tijdens het personeelsuitje heel ziek van een speltkoek… Sindsdien weten mijn collega’s dat ik echt glutenvrij moet eten. En sindsdien durven ze niet meer voor een hele dag eten te regelen.
Elize met onontdekte coeliakie had hele andere symptomen dan Mirjam met onbehandelde coeliakie. Er zijn heel veel verschillende symptomen van de ziekte. Je hoeft ze lang niet allemaal te hebben. Daarom duurt het vaak lang voordat de diagnose gesteld wordt. Daar vragen wij met de coeliakiemaand aandacht voor.
Maar als de diagnose eenmaal gesteld is, en de darmen zijn opgeknapt, is de reactie op gluten heftiger. En ook daar reageert iedereen anders.
Vandaag in #wijbloggenglutenvrij: Hoe reageer jij op een glutenfout?
Onderaan deze blog kan je zien wie er deze maand meer mee doen.
Ik ben benieuwd naar hun verhalen, maar ook naar jouw verhaal: Hoe reageer jij op een glutenfout?
Bron foto: Pixabay
Ik ken verschillende gradaties in glutenfouten, dus ook in reacties. Hieronder beschrijf ik ze.
Zoals vorige week: Ik voelde me niet lekker. Beetje weeïg gevoel. Het lag toch niet liggen aan die nieuwe, glutenvrije haver die ik die mogen gegeten had? Of dat ik het verkeerde potje uit de supermarkt heb meegenomen (het zelfde merk heeft ook niet glutenvrije haver). Ik voelde me steeds minder goed: misselijk, rommelende darmen, hartkloppingen, tintelend gevoel.
Ik belde naar huis om te vragen of er echt ‘glutenvrij’ op het potje stond. Manlief stelde mij gerust en vertelde dat hij zich gisteren ook niet helemaal lekker voelde. Na dit gesprek verdwenen mijn klachten langzaam weer. Tja…
De reactie op een klein beetje gluten is te vergelijken met de reactie hierboven: misselijk, opgeblazen gevoel, diarree.
Maar hier houdt het langer aan. Twee of drie dagen.
Daarnaast ben ik heel moe en kan ik slecht concentreren en moeilijk op woorden komen.
Na ongeveer 1 a 2 uur krijg ik een wee gevoel ik mijn buik. Ik krijg het benauwd en wordt misselijk, alles tintelt, ik heb het koud en warm tegelijk en mijn hart slaat op hol.
En dan komt mijn maaginhoud er uit. En als ik pech heb, legen mijn darmen zich tegelijkertijd ook.
Het gaat in golven, elke keer een beetje minder. Tussendoor heb ik even tijd om op adem te komen, om even te gaan liggen op de badkamervloer. Maar dan komt er al weer een nieuwe golf. Het voelt alsof ik van binnen helemaal leeg gewrongen wordt. Na ongeveer een uur is het over en ben ik helemaal op, letterlijk leeg. Het enige dat ik dan nog kan ik slapen.
De dagen daarop voelt het alsof ik een flinke griep heb: Misselijk, spierpijn, beroerd, duizelig en zo verschrikkelijk moe.
Ook heb ik last van brainfog: Me niet kunnen concentreren, niet op woorden kunnen komen, niet weten wat ik nu in de keuken ging doen.
Normaal heb ik daar ook wel last van, zeker als ik slecht geslapen heb. Maar na een glutenfout is het de hele dag door.
Deze blog is onderdeel van #wijbloggenglutenvrij. Elke maand een gezamenlijk onderwerp, ieder op zijn/haar eigen blog. Dit zijn de andere glutenvrije bloggers van deze maand:
1% van de bevolking heeft coeliakie. Waarom heeft 99% geen coeliakie?
Alle coeliakiepatienten hebben HLA-DQ2 of –DQ8. Maar 30% van de bevolking heeft deze genen. Hoe komt het dat de overige 29% geen coeliakie ontwikkeld?
Tijdens de Nederlande Coeliakiedag volgde ik de lezing No-nonsense over coeliakie van prof. dr. Frits Koning.
Hieronder een verhaal over HLA, T cel receptoren en kan je genezen van coeliakie?
HLA is een eiwit dat zit op de cellen van ons lichaam. Het zorgt er voor dat virussen en bacteriën opgeruimd worden. Dat werk als volgt:
Een bacterie of virus infecteert de lichaamscel. Deze wordt via de HLA en een eiwitfragment doorgegeven aan de witte bloedcel die de bacterie of virus herkend. De witte bloedcel valt de geïnfecteerde cel aan en veroorzaakt een ontsteking. Hierdoor verdwijnt het virus of de bacterie.
Bij coeliakie is het immuunsysteem in de war. De witte bloedcel reageert niet op een virus of bacterie, maar op gluten.
Gluten ‘infecteert’ de lichaamscel. Deze wordt via de HLA en een eiwitfragment doorgegeven aan de witte bloedcel die het receptor ‘gluten’ heeft. De witte bloedcel valt de ‘geïnfecteerde’ cel aan en veroorzaakt een ontsteking.
Witte bloedcellen noemen we ook wel T-cellen. Elke T-cel heeft een unieke T cel receptor. Hiermee herkent hij het betreffende virus of bacterie. Bij de geboorte heb je ca. 1 miljard verschillende T cel receptoren. In de loop van je leven kan je heel veel verschillende T cel receptoren maken: minimaal 1 biljard, maximaal 1 triljoen. Welke receptoren je aan maakt, is volledig random. Dit maakt niet uit of welke manier je leeft of op welk werelddeel je leeft. Deze verschillende receptoren beschermen je tegen allerlei soorten ziektes. Maar bij auto-immuunziektes reageren ze ook op stoffen die eigenlijk niet gevaarlijk zijn.
Ergens in zijn leven ontwikkeld een coeliakiepatient de T cel receptor ‘gluten’ en raakt hij overgevoelig voor gluten.
En gezond persoon heeft deze glutenspecifieke T cel receptor niet. Zelfs al heeft hij HLA-DQ2 en/of -DQ8, hij zal geen ontsteking krijgen als hij gluten binnen krijgt.
In theorie kan je genezen van coeliakie.
Als je helemaal geen gluten binnen krijgt, verdwijnen de gluten-specifieke T cel receptoren langzaam uit je lichaam. Dit duurt ongeveer 20 jaar.
Echter, zodra je wel weer (sporen van) gluten binnen krijgt, vermenigvuldigen ze zich weer razendsnel. En hoe je ook je best doet, dagelijks krijg je toch enkele milligrammen gluten binnen (zie ook mijn blog 0% gluten dieet?).
Genezen van coeliakie kan ook als je de glutenspecifieke T cel receptoren verwijderd. Oftewel het immuunsysteem resetten door middel van beenmergtransplantatie. Dit gebeurd bijvoorbeeld bij lymfeklier kanker. Maar dit middel is erger dan de kwaal: in 50% van de gevallen is het dodelijk.
Kortom: genezen van coeliakie blijft voorlopig een utopie.
Als je lid bent van de Nederlandse Coeliakie Vereniging, kan je daar de lay-outs van de presentatie No-nonsense over coeliakie bekijken.
Nederlandse Coeliakiedag 2016: eten, kopen, praten, maar ook naar lezingen. De eerste lezing die ik bezocht was ‘Hoe overtuig ik mijn familie om zich te laten screenen op coeliakie?’
Ik verdenk een aantal familieleden op coeliakie. Moet ik hen hierop (nogmaals) wijzen? En hoe kan ik ze overtuigen om zich te laten testen?
Kinder- MDL-arts Margreet Wessels van het Rijnstate ziekenhuis gaf deze interessante lezing.
Ze gaf meteen al aan dat ze geen antwoord gaat geven op de vraag. Maar ze geeft wel bagage om hier mee verder te gaan.
Eerst gaf dr. Wessels achtergrondinformatie over de genetica:
Om coeliakie te ontwikkelen, heb je het HLA-DQ2 en/of –DQ8 gen nodig.
Als je dit gen niet hebt, kan je ook geen coeliakie ontwikkelen.
Je kan het gen krijgen van 1 ouder (hetrozygoot) of van 2 ouders (homozygoot). Iemand met hetrozygoot HLA-DQ8 heeft veel minder kans om coeliakie te ontwikkelen dan iemand met homozygoot HLA-DQ2.8
Afhankelijk van het gentype wordt bepaald hoeveel kans iemand heeft om coeliakie te ontwikkelen.
(Naast deze HLA-typering, spelen nog ca. 80 genetische bepalingen een rol. Lees er meer over in mijn blog De genetische coeliakie-ijsberg)
Er zijn 3 leeftijdspieken waarop coeliakie geconstateerd wordt.
Coeliakie heeft een gevarieerd ziektebeeld, waardoor er een onderdiagnose heerst. Deze onderdiagnose geldt ook bij 1e graads familieleden, die extra kans hebben om coeliakie te ontwikkelen.
Broertjes/zusjes onder de 10 jaar met HLA-DQ2 en/of -DQ8 hebben 10-20% kans om coeliakie te ontwikkelen.
Oudere broers/zussen en ouders met HLA-DQ2 en/of –DQ8 hebben ca. 5% kans om coeliakie te ontwikkelen.
Dit is bij de tweede groep minder, omdat zij al een deel van hun leven achter de rug hebben, waarin ze coeliakie konden ontwikkelen.
(Over het kunnen ontwikkelen van coeliakie op latere leeftijd, zijn de meningen verdeeld. Lees mijn blog Ontwikkel je coeliakie altijd op kinderleeftijd?)
Niet alleen familieleden moeten soms overtuigd worden dat ze zich moeten laten testen. Ook (huis)artsen willen niet altijd mee werken. De meeste (huis) artsen willen nog wel een antistoffentest doen, maar geen genbepaling. Dit is namelijk een dure test.
Als je geen antistoffen hebt, is de kans kleiner dat je coeliakie hebt. Maar het is niet uitgesloten. Bij kinderen zijn de antistoffen voor 99% betrouwbaar, bij volwassenen minder. Hier is wel een uitzondering op: Binnen een gezin waar al glutenvrij gegeten wordt, krijgen de andere gezinsleden minder gluten binnen. Hierdoor zijn de antistoffen minder betrouwbaar. Aan de andere kant: ca. 90% van de gluten die iemand zonder coeliakie binnen krijgt, komt uit het brood. En meestal wordt er in deze gezinnen wel glutenvol brood gegeten.
Volgens dr. Wessels is genbepaling bij volwassen familieleden minder van belang. Zoals je hierboven kan lezen, heeft 80-85% van eerstegraads familieleden het gen. Dat is geen goede indicator voor het hebben van coeliakie. Dr. Wessels vind het niet nodig om door te zoeken bij volwassenen die geen antistoffen en geen klachten hebben. Indien iemand geen antistoffen heeft, maar wel klachten, dan is een darmbiopt aan te raden.
Wil een arts hier niet aan meewerken? Dan kan een gespecialiseerde diëtiste eventueel helpen om de arts te overtuigen.
Nederlandse Coeliakie Dag 2016: eten, kopen, praten, maar ook naar lezingen.
In deze blog geef ik een algemeen beeld van de Nederlandse Coeliakie Dag 2016. Over lekkere baksels, nieuwe glutenvrije ontdekkingen en mooie ontmoetingen.