-Update 20 april 2022, zie onder aan deze blog-

Afgelopen vrijdag vertelde ik over onze vakantie in Tsjechie.
Maar over ons dagje Praag vertelde ik niet. Daar vertel ik vandaag over.

Zoals je kon lezen in mijn blog Glutenvrij in Tsjechie, die ik schreef voordat we op vakantie gingen, zijn er goede glutenvrije mogelijkheden in Praag.
Wij probeerden er 1 uit. En de dag voordat we gingen kreeg ik een extra tip. Voor Mirthe het hoogtepunt van de vakantie.

Op woensdag 2 augustus gingen we een dagje naar Praag. Omdat we maar 1 dagje gingen, had ik een route uitgestippeld, die leuk zou zijn voor de kinderen.
Deze route had ik o.a. gebaseerd op een tip die ik heel toevallig de dag van te voren op Facebook zag:

Onze dag in Praag

We reden met de auto naar de laatste halte van de gele metrolijn, Černý Most, waar een aantal grote parkeerterreinen zijn.
Met de metro gingen we naar de Praagse Burgt Pražský hrad. Mooi complex, maar de meisjes vonden het wat te druk en te warm en helaas moest je voor het beroemde ‘Gouden straatje’ betalen. Dit hebben we niet gedaan.
We liepen door naar het Petřínské park, waar we een treintje ons naar boven bracht. Boven staat een kleine eiffeltoren. Die kan je beklimmen, maar dat deden wij niet: Wij gingen naar het spiegelpaleis.

Eerst een spiegellabirint en vervolgens een paar lachspiegels. Klein, maar erg leuk!
Na het spiegelpaleis liepen we door het park naar beneden waar we vlak bij White and Crispy uit kwamen.

White and Crispy, glutenvrije pizza en bakker

– Helaas gesloten –

“Is hier alles glutenvrij?” vroeg ik vol ongeloof toen we binnen kwamen. Zo iets had ik niet verwacht in Tsjechie.
Ja, alles was glutenvrij. Het is geen grote winkel, maar wat ze hebben is heerlijk! Brood, pizza en gebakjes. Daarnaast kan je er glutenvrije pasta kopen en lactosevrije mozarella.

De meisjes en ik namen ieder een gebakje en Erik koos een pizza.
In de winkel staan 2 tafeltjes waar we het lekkers konden op eten. Fijn om gewoon van elkaar te kunnen proeven!
Mirthe koos voor de venečky (donut) en wilde meteen daarna nog 1. Ach, waarom niet?

Ook de pizza was heerlijk! Erik (die normaal niet glutenvrij eet) at h’m met smaak op.
Hij koos de pizza met prosciutto, maar had ook 1 van de 23 andere pizza’s kunnen kiezen.

Ik nam een paar broodjes mee voor de volgende dag. Deze waren (net als het normale brood in Tsjechie), goed te eten, maar niet erg bijzonder.

Vervolg trip door Praag

Volledig vol en voldaan stapten we op de tram richting de Karelsbrug (Karlův most).
In Praag is een dagkaart voor de metro ook in al andere openbaar vervoer geldig, inclusief het treintje de berg op. En dat voor maar 110 kronen pp (€ 4,20).

Onderweg speelden we in een park en op de brug genoten we van de kunstenaars en muziekanten die daar stonden.
Aan de overkant keken we naar Astronomisch uurwerk en de poppetjes die daar op het hele uur langs komen.
En toen was het al weer tijd om naar het restaurant te gaan.

U Karla, glutenvrije Tsjechische gerechten

Zoals je in mijn blog Glutenvrij in Tsjechie al kon lezen, zijn er 2 super restaurants in Praag:
Al riso is een volledig glutenvrij Italiaans restaurant en U Karla is een Tsjechisch restaurant.
Deze laatste is niet volledig glutenvrij, maar ze hebben wel een volledig glutenvrij menu met typisch Tsjechische gerechten. Wij kozen voor de Tsjechische.

We waren allemaal moe, warm en zaten nog vol van de (verlate) lunch bij White and Crispy. Maar wat was het weer fijn om onbezorg te kunnen eten.
Een groot deel van de gasten kwam speciaal voor de glutenvrije gerechten. En voor zover ik kon zien, waren de overige gasten gewoon buurtbewoners.

Erik en Eva namen ook weer iets van de glutenvrije kaart, zodat we weer lekker van elkaar konden proeven.
Erik nam de geroosterde eend, en kreeg een plank vol pannetjes met rode kool, zuurkool, dumplings en brood:

Ik nam nam de goulash, ook weer met dumplings:

En de meisjes deelden kipnugets en kipschnitzel:

Zie je dat in Mirthe’s gerecht een vlaggetje zit met ‘Gluten’ er op?
Wees gerust, op de andere kant staat ‘Free’.
In alle gerechten stond zo’n vlaggetje.

We hebben heerlijk gegeten (al mocht de goulash voor mij wel wat gekruider, ik ben de Hongaarse gewend).
Moe, vol en voldaan gingen we weer naar de metro op weg terug naar de tent.

---

Update 20 april 2022: Anne was vorige week in Praag. Zij had veel aanvullende tips.

• Pizzeria Kmotra Kavárna: glutenvrije pizza, risotto, vlees gerechten. Handigste is wel om van tevoren te bellen of ze voldoende glutenvrije pizzabodems op voorraad hebben. Einde van het weekend kan het op zijn.
• Al Riso (volledig glutenvrij restaurant): top! Veel keuze, fijne bediening en een zorgeloze avond!
• U Agamy (volledig glutenvrij restaurant): restaurant zelf is niet zo super gezellig en het eten was niet bij iedereen even lekker. Wel een zorgeloze avond gehad.
• McDonald’s: frietjes zijn glutenvrij, sommige filialen hebben ook glutenvrije hamburgers.

Hier nog wat andere opties, waar ik niet ben geweest maar wel naar voren kwamen via de Find Me Glutenfree app en Google Maps:

• Babiččina spíž – bezlepková pekárna/ Gluten-free bakery: beetje uit het centrum gelegen.
• Marks&Spencer (lunch of go, broodjes/wraps)
• Pasta Vodickova (Italiaan, checken!)
• Hardrock Café (glutenvrij menu)
• Vegan’s Prague
• Good Food Coffee & Bakery

Ik ben gek op Moussaka, maar het kost zo veel tijd om te maken…
Met het andere recept dat op mijn site staat, ben je al snel zo’n 6 uur bezig.
Geinspireerd op de inhoud van mijn koelkast (alleen nog maar courgettes en aubergines en een restje aardappels) en op een gerecht dat mijn moeder een paar dagen eerder maakte, maakte ik vrijdag een snelle moussaka.

Ingrediënten (voor ca. 5 personen)

3 aubergines en/of courgettes
0,25 kg gehakt
1 ui
restje gekookte aardappelen (deze kan je ook weglaten als je het niet hebt)
olijfolie
1 tl kaneel
0,5 tl kruidnagel
0,5 tl nootmuskaat
1 tl peper
1 blaadje laurier
1 bouillonblokje
1 blikje tomatenpuree

Voor de bechamelsaus:
1 eieren
3 el meel
0,5 lt melk
40 gr boter
100 g geraspte kaas

Bereidingswijze

Bereidingstijd: 30 minuten
Oventijd: 30 minuten

1. Verwarm de over voor op 250 graden.
2. De aubergines en courgettes in stukjes snijden. Deze helemaal inzouten en in de koelkast zetten. Officieel moet dit zo’n 2 uur staan, maar omdat dit een snelle variant is, blijft hij staan totdat je het weer nodig hebt. 
   Het zout trekt het bittere vocht uit de groenten, bovendien worden ze daarna sneller bruin en nemen minder vocht op.
3. Uien schillen en zo fijn mogelijk snijden. In de olijfolie aanbakken en daarna het gehakt erbij doen, samen met het bouillonblokje, peper, kaneel, kruidnagel, nootmuskaat en laurier.
4. De aubergines/courgettes goed afspoelen en afdrogen (dat gaat heel makkelijk in een sla-centrifuge). Doe deze bij het gehakt-mengsel.
5. Snij de aardappels in blokjes en voeg ook deze toe aan het gehakt-mengsel.
6. Vervolgens de tomatenpuree erbij en rustig laten garen.
7. Bechamelsaus:
   Smelt ondertussen in een grote pan de boter en voeg er het meel aan toe tot er een papje ontstaat. Voeg in kleine beetjes, onder voortdurend roeren de melk toe en eventueel wat peper. Roer net zo lang tot er een homogene massa is ontstaan zonder klonten (dit gaat heel goed met de mixer, met de pan op het vuur). Zet het vuur uit en roer er vervolgens de geraspte kaas doorheen. Daarna het ei.
8. Vet een ovenschaal in met olijfolie en doe het gehakt-mengsel hier in.
9. Giet de bechamelsaus over de moussaka, bedek alles goed.
10. Zet de moussaka in de oven en laat hem 30 minuten staan. Als de bechamelsaus te donker wordt, leg er dan een laag aluminiumfolie overheen, met de glimmende kant naar onder.
11. Eet smakelijk!

Mensen noemen kanker vaak als het grootste risico van (onbehandelde) coeliakie. Echter, de specifieke kankersoorten waarop iemand met coeliakie een verhoogde kans heeft, komt maar heel zelden voor (totaal 20 tot 30 patiënten per jaar). Osteoporose is het grootste risico van (onbehandelde) coeliakie.

Ik bagatelliseerde osteoporose (botontkalking) vaak: “Ach, dan heb je wat meer kans om een arm te breken.” Totdat ik in mijn directie omgeving zag wat het met je doet als je ‘zomaar’ een been breekt en daarna bang blijft om iets te breken. Niet meer durven schaatsen, (te) voorzichtig lopen, bang zijn voor een breuk bij elke sprong.
Ongeveer gelijk  hoorde ik van Gerda, die grotendeels uitgeschakeld was vanwege een gebroken borstbeen vanweg osteoporose. Lees verder voor haar verhaal.

Coeliakie en osteoporose

“Als je coeliakie hebt, heb je meer kans op osteoporose (botontkalking). Bij kinderen kan de botdichtheid normaliseren met het een glutenvrij dieet; bij volwassenen brengt zo’n behandeling wel verbetering maar zelden volledig herstel. Bij coeliakie gediagnosticeerd op volwassen leeftijd dient een DEXA-scan gedaan te worden.  De algemene aanbeveling is coeliakiepatienten vanaf zij/haar 50e jaar middels DEXA te screenen op osteoporose. Dit moet om de vijf à tien jaar herhaalt worden.”

(Bron: Nederlandse Coeliakie Vereniging)

Osteoporose en de voorloper hiervan (osteopenie) kan je beperken door voldoende te bewegen. En dan liefs sporten waarbij je botten een ‘opdonder’ krijgen, zodat ze leren om sterk te zijn. Wandelen is een ideale sport om osteoporose te voorkomen. Daarnaast moet je voldoende calcium en vitamine D binnen krijgen. Lees meer in mijn blog Bezoek Orthopeed.

Gerda’s osteoporose

Ik ken Gerda al heel lang. Via het coeliakieforum en de email. Bij een high tea van de Gebaksjuwelier ontmoette we elkaar voor het eerst in het echt. En sindsdien komen we elkaar een paar keer per jaar tegen.
In 2015 interviewde ik haar, o.a. over de glutenvrije beschuiten en hamburgers die mede dank zij haar op de markt zijn. Nu interview ik haar over de botbreuk en de osteoperose.

• Hoe oud ben je?
  Ik ben 59 jaar.
• Wanneer werd coeliakie gediagnostiseerd?
  Dat was 13 jaar geleden.
• Werd er toen ook een dexascan gemaakt? En werd meteen osteoporose vastgesteld?
  Ja, er werd een dexascan gemaakt. Ik had toen een lichte vorm van botontkalking. Ik kreeg het medicijn actomel, om mijn botten sterker te maken.
• Wat deed jij er aan om osteoporose te beperken?
  Ik  wandel veel en eet  veel melkproducten, kaas en vette vis.

In februari 2016 is Gerda flauw gevallen. Waarschijnlijk is bij die val een scheurtje in haar borstbeen (sternum) ontstaan, maar daar merkte ze destijds weinig van.
Eind oktober 2016 legde ze haar kleinzoon op de grond en voelde meteen een enorme pijn in haar borstkas. Ze dacht dat de pijn wel over zou gaan en bleef er  dagen mee rond lopen, totdat ze haast niets meer kon doen van de pijn. De huisarts constateerde het syndroom van Tietze, een vorm van reuma. Gelukkig bleek dat niet zo te zijn. Pas in november 2016 werd geconstateerd dat Gerda een gebroken borstbeen heeft, veroorzaakt door botontkalking. Helaas kan er weinig gedaan worden om een gebroken borstbeen sneller te laten herstellen. Gerda werd met pijnstillers en morfine naar huis gestuurd.

Na meer dan 6 maanden was de breuk nog steeds niet hersteld. De traumachirurg stelde voor om een bot-stimulator te gaan gebruiken, elke dag 20 minuten. Helaas heeft dat ook nauwelijks geholpen. Gelukkig gaat het wel een beetje vooruit: Gerda kan weer op haar kleinzoon passen en maakt weer lange wandelingen.

• Hoe gaat het nu met je?
  De botbreuk aan mijn sternum zit er nog steeds. Na een sc-scan zoeken ze een andere oplossing, misschien een operatie.
  Ik heb inmiddels ook mijn hand gebroken. Gelukkig is het gips er weer af, maar ik moet nog 3 weken oefenen met mijn hand. 
• Kan je op een dag doen wat leeftijdsgenoten ook kunnen?
  Ik ben nu helemaal beperkt door de breuk in mijn hand, wandelen doe ik nog steeds, is ook erg goed hoorde ik van de artsen.
• Wanneer werd de pijn weer dragelijk?
  Na maanden pas. Ik slik helaas nog steeds pijnstillers
• Je maakt weer lange wandelingen en bent zelf helemaal naar Baarn gereden met de auto! Moet je daar lang van bij komen? Ik moest er een paar dagen van bijkomen omdat alle bewegingen pijn doen, maar had het er graag voor over, leuke afleiding gehad.
• Wat is verder de invloed van osteoporose op je leven?
  In mijn bovenkaak durven ze geen implantaten te plaatsen i.v.m. osteoporose. Verder doe ik wat ik kan en mijn man helpt bij alles.
• Wat doe je nu extra om osteoporose te beperken? Krijg je medicijnen hiervoor?
  Ik slik Calci-chew en slik opnieuw risedronaat, dit mag je normaal maar 5 jaar slikken
• Wat doe je nu om extra om het borstbeen te laten herstellen?
  Ik heb een botstimulator gebruikt, 8 weken lang iedere dag 20 minuten. Resultaat was te weinig. Op 31 juli krijg ik een nieuwe scan van mijn borstbeen. Ik ben wel bang omdat mijn zus haar ruggenwervel had gebroken, zij had ook coeliakie en osteoporose. Bij haar hebben ze cement gezet tussen de wervels.
  Ik wil eerst een gesprek over hoe en wat verder. Een operatie ben ik nog niet voor.Gelukkig was mijn vitamine D lekker hoog bij controle van mijn MDL-arts.

---

Dank je wel Gerda, voor jouw antwoord op mijn vragen.
Ik hoop dat je snel weer op knapt.

 Gerda schreef zelf ook over haar osteoporose:

• 29 december 2016: coeliakie en osteoporose
• 6 februari 2017: coeliakie en osteoporose 2
• 24 april 2017: osteoporose en coeliakie

Deze zomervakantie gaan wij kamperen in Tsjechie. En net zoals voorgaande jaren, oriënteer ik me goed op de glutenvrije mogelijkheden in de buurt (Zie Glutenvrij Walcheren en Glutenvrij Brabant, Glutenvrij Terschelling en Glutenvrij Luxemburg). Lees hieronder hoe ik dat aanpakte en welke adresjes ik mee neem in mijn tas.
In eerste instantie leek er in Tsjechie weinig mogelijk. Maar bij nader onderzoek valt het heel erg mee. Er zijn zelfs een aantal volledig glutenvrije restaurants!

Deze foto is van de vorige keer dat ik in Tsjechie was: op interrail in 1995
Ik was toen nog niet glutenvrij

Hoe zoeken?

Wij gaan ‘op de bonnevooi’. Ik heb dus nog geen idee naar welke camping we gaan.
We gaan in ieder geval een dagje naar Praag. Gelukkig is daar genoeg over te vinden.

In eerste instantie ging ik zoeken op de diverse coeliakie-forums, op verhalen over Tsjechië op de site van de NCV en op Nederlandse blogs. Daar kwam uit dat er in Tsjechie weinig glutenvrij te vinden is. Niet erg, wij kunnen prima een aantal weken leven op van nature glutenvrije artikelen: yoghurt, fruit, een eitje, kaas, een salade of een restje avondeten zijn ook prima als ontbijt of lunch. En bijna overal ter wereld kan je wel rijstwafels vinden.
– Kijk hoe wij ​glutenvrij kamperen aanpakken, een vak apart  –

Maar toen ging ik verder zoeken. Via de Asoociation of European Coeliac Sociaties kwam ik op de site van de Tsjechische coeliakie-vereniging. En hieruit bleek dat Tsjechie de laatste jaren heel coeliakie-vriendelijk is geworden. En dat er zelfs een aantal volledig glutenvrije restaurants in Tsjechie zijn!

Tenslotte kon ik nog google-en op Glutenvrij Tsjechie (lepku česky) of naar Tsjechische, glutenvrije bloggers (bezlepkové blogeři). Maar ik had ondertussen al zo veel adresjes, dat dat niet meer nodig was.
Al deze adresjes markeer ik op een uitgeprint kaartje, inclusies openingstijden (Tip van Miss Glutenvrij).

Dieetpasje

Maar nog belangrijker dan adresjes waar je glutenvrij kan eten, zijn dieetpasjes.
Zo kan ik zelf lezen hoe de glutenbevattende ingredienten in het Tsjechisch heten (handig bij het boodschappen doen), maar ook als we naar een restaurant gaan kan ik het laten lezen.

Ik heb de ervaring dat de kok het erg fijn vind als hij het pasje (tijdelijk) mag houden. En dat we beiden soms vergeten om het terug te geven/vragen. Een paar extra pasjes is dus echt geen overbodige luxe!

Dieetpasjes en -vertalingen kan je vinden op:

• https://www.glutenvrij.nl/webwinkel/dieetpasjes

• https://www.glutenvrij.nl/webwinkel/dieetvertalingen
• http://www.celiactravel.com/cards/czech/

Glutenvrije adresjes in Praag

Bron foto

Al riso

Volledig glutenvrij restaurant.

Adres: Betlémské nám. 11/259, Praha 1
Openingstijden: 11 AM – 11 PM (Mon-Sun)

Svejk Restaurant U Karla

Traditionele keuken met een glutenvrij menu. Hierop staan veel Tsjechische gerechten die normaal vol gluten zitten, zoals dumplings, schnitzel en appel strudel.

Adres: Křemencova 7, Prague 1
Tramhalte No.14 “Myslíkova”

Bron en review: The happy coeliac
Ook wij aten er tijdens ons dagje Praag. Lees verder op: Bez Lupku: glutenvrije paradijsjes in Praag

Café Coffeepark

Glutenvrije snacks, desserts, quiche en soep. En daarnaast pannenkoeken, wafels en verschillende soorten toast.

vlak bij park Riegrovi Sandy
Adres: Chopinova 1556/6
Metro A, station Jiřího z Poděbrad, 5min lopen

Open van 8:00/9:00 tot 20:00 uur

Glutenvrije pasta bij Pasta Krusta

Adres: Vodickova 15, Prague 1

Rastaurant Uhelna

Een restaurant gecombineerd met een Club.
Zij zijn gespecialiseerd in glutenvrij.

Adres: Štefánikova, 18/25, 150 00, Praha 5
Metro B station Andel, richting Újezd (5 min lopen)

Mc Donalds

Bij deze vestigingen kan je een glutenvrije hamburger krijgen (kijk wel even voor de zekerheid of het vinkje bij Resturace nove generace aan staan)
Ik kan niet vinden of de frietjes ook glutenvrij zijn.

Babiccina spiz Glutenvrije bakker

Inge: “Die muffins daar <3 ”

Glutenvrije adresjes in de rest van het land

Glutenvrij restaurant Dobromysl in Olomouc

Adres: 1. máje 829/10,779 00 Olomouc

Glutenvrij restaurant Secrets in České Budějovice

Adres:  nám. Přemysla Ot. II 32, České Budějovice

Openingstijden:

• Maandag – 9:00-10:00
• Dinsdag – 9:00-10:00
• Woensdag – 9:00-11:00
• Donderdag – 9:00-11:00
• Vrijdag – 9:00-01:00
• Zaterdag – 9:00-01:00
• Zondag – Gesloten

Overige Secret of raw vestigingen

Raw en volledig glutenvrij

• Secret of raw Brno – patisserie en restaurant – Lidická 63c, Brno
• Secret of raw Jihlava – patisserie – Škrétova 2 (vchod z Husovy), Jihlava
• Secret of raw Ostrava – patisserie – Jantarová 13 (vedle OC Karolina), Ostrava
  ​

Glutenvrije pizza

Een mooie website waar duidelijk per streek wordt aangegeven bij welke restaurants je glutenvrije pizza’s kan bestellen!

Globus supermarkten

In de restaurants van de Globus supermarkten kan je een glutenvrije maaltijd krijgen

En meer!

En er zijn nog veel meer restaurantjes waar je goed glutenvrij kan eten. Je kan een lijst vinden op de site van de Tsjechische coeliakie vereniging: Osvedcene restaurace (goede restaurants).
Je kan zelfs een kaart van deze restaurants vinden!

Supermarkten

In de meeste supermarkt-ketens kan je glutenvrije voeding krijgen. Bijvoorbeeld Globus, Albert, Tesco, Bill en Kaufland.
De producten staan in de schappen bij de biologische- en dieetvoeding.

Daarnaast zijn glutenvrije artikelen (net als bij ons) bij natuurvoedingswinkels te krijgen.
En ook drogisterij DM heeft een assortiment glutenvrije voeding.
Tenslotte is er een gigantische lijst met internetwinkels. Zie deze lijst van de Tsjechische coeliakie vereniging.

Veel mensen eten glutenvrij, terwijl ze geen (diagnose) coeliakie hebben.
Waarom eten ze glutenvrij? Waarom volgen ze zo’n lastig dieet? Ik startte een serie portretten.

Vandaag het laatste portret. In 2015 is glutensensitiviteit vastgesteld bij Rianne. Op haar blog Doe mij glutenvrij lees je meer over wat deze aandoening precies is en hoe de diagnose glutensensitiviteit wordt vastgesteld. Ook vertelt ze meer over haar ervaringen met een overgevoeligheid voor gluten.

Sinds wanneer eet jij glutenvrij?

Ik eet officieel glutenvrij sinds oktober 2015. Toen is bij mij glutensensitiviteit vastgesteld en heb ik geen gluten meer gegeten. Vanwege jarenlange buikklachten ben ik februari 2015 ben ik voor het eerst glutenvrij gaan eten. Dit beviel erg goed (mijn klachten verdwenen), maar ik wilde toch graag een officiele diagnose en om coeliakie uit te sluiten en tegelijkertijd glutensensitiviteit vast te stellen, heb ik in de zomer van 2015 een zogenaamde gluten challenge gedaan. Hierbij moest ik onder begeleiding 3 maanden lang elke dag 30 gram gluten naar binnen werken. Na die periode kreeg ik mijn diagnose en toen ben ik definitief gestopt met gluten.

Waarom ben je glutenvrij gaan eten?

Ik ben glutenvrij gaan eten omdat ik glutensensitiviteit heb. Glutensensitiviteit wordt ook wel Non-celiac gluten sensitivity (NCGS) of een glutenovergevoeligheid genoemd. Het is een aandoening waarbij je geen coeliakie hebt, maar wel allerlei klachten krijgt na het eten van gluten. Op mijn website lees je meer over glutensensitiviteit. 

Eet je volledig glutenvrij?

Ja, sinds mijn diagnose heb ik geen gluten meer gegeten. Simpelweg omdat ik er last van krijg wanneer ik dat wel doe. Heel soms maak ik weleens een foutje en krijg ik toch gluten binnen. Dan merk ik dat meteen.

Heb je een coeliakie test gedaan, bloedtest of ook biopt?

Om coeliakie uit te sluiten heb ik zowel een bloedtest als een biopt gedaan.

Wat is de reactie als je gluten binnen krijgt?

Wanneer ik gluten eet, krijg ik heel erg buikpijn. Mijn buik zwelt op en ik voel mij heel erg opgeblazen. Zo erg dat ik mij soms ook benauwd voel en last krijg van mijn borst. Ook krijg ik last van mijn maag en soms word ik misselijk. Ik kan maar beter dicht in de buurt van een toilet zijn.

Ik denk dat glutenvrij eten slechts voor een kleine groep mensen nuttig of noodzakelijk is. Hoe denk jij hier over en waarom?

Dat denk ik ook. Ik denk dat je alleen glutenvrij moet eten wanneer je een diagnose hebt. Wanneer je dus óf coeliakie hebt óf glutensensitiviteit. Maargoed aan de andere kant vind ik ook dat iedereen het lekker zelf moet weten. Als iemand zich beter voelt met een glutenvrij dieet, waarom niet? Wie zijn wij dan om te bepalen dat hij/zij dat niet moet doen? Overigens ben ik ook van mening dat je een glutenvrij dieet niet voor de lol volgt. Er komt heel wat bij kijken en het lijkt mij niet dat je dat zonder reden doet.

Heb je verder nog aanvullingen?

Naast een overgevoeligheid voor gluten kan ik ook niet tegen melkeiwitten. Tijdens een allergietest is vastgesteld dat ik ook hier niet goed op reageer. Daarom vermijd ik zowel gluten als melk.

---

Heel erg bedankt voor je bijdrage Rianne!
Waarom je glutenvrij moet blijven eten totdat de diagnose coeliakie is uitgesloten, kan je lezen op mijn blogpost Glutenvrij eten zonder diagnose.

Veel mensen eten glutenvrij, terwijl ze geen (diagnose) coeliakie hebben.
Waarom eten ze glutenvrij? Waarom volgen ze zo’n lastig dieet? Ik startte een serie portretten.
Vandaag Karin, die glutenvrij eet omdat ze veel buikklachten had.

Sinds wanneer eet jij glutenvrij?

Ik eet sinds oktober 2016 zo goed als glutenvrij.

Waarom ben je glutenvrij gaan eten?

Ik heb mijn hele leven al buikklachten en ben sinds 2012 erachter dat dit komt doordat ik lactose en tarwe niet goed verteer. Ik ben sindsdien dit gaan vermijden, evenals suiker in mijn voeding. Dit ook om van candida af te komen.

De klachten namen inderdaad grotendeels af, maar klachtenvrij ben ik niet geweest. In oktober 2016 ben ik gestart met de opleiding Trainer Hormoonfactor, als verdieping op mijn opleiding tot natuurvoedingsadviseur. Het leek me de moeite waard om te proberen wat glutenvrij met mij zou doen.

Eet je volledig glutenvrij?

Sinds oktober eet ik dus zo goed als glutenvrij. De dagen dat ik glutenvrij eet heb ik aanzienlijk minder last van buikklachten dan de dagen dat ik toch gluten binnenkrijg (omdat ik bv bij iemand blijf eten). Ik merk dus wel verschil.

Heb je een coeliakie test gedaan, bloedtest of ook biopt?

Ik ben in het verleden ook bij een MDL arts geweest die me ook heeft getest op coeliakie, wat ik volgens de test niet bleek te hebben (bloedtest).

Wat is de reactie als je gluten binnen krijgt?

Als ik gluten binnenkrijg dan krijg ik last van een opgeblazen buik en buikkrampen, soms tot diarree toe.

Ik denk dat glutenvrij eten slechts voor een kleine groep mensen nuttig of noodzakelijk is. Hoe denk jij hier over en waarom?

Voor mensen die coeliakie hebben is het noodzakelijk om glutenvrij te eten, daar ben ik het zeker mee eens. Er is echter ook een groep mensen die glutensensitief zijn, die er dus niet met een allergische reactie op reageren, maar wel klachten krijgen. Wanneer je dan merkt, net als ik, dat glutenvrij eten wel klachtenverlichting oplevert is dat zeker een motivatie om dat te blijven doen. Dus bij je vraag is het noodzakelijk? Nee, dat is het niet voor de groep glutensensitieve mensen, ze krijgen er geen allergische reactie van immers. Echter de klachten kunnen wel dusdanig zijn dat je er last van  hebt in je dagelijkse functioneren (ik kon soms alleen maar op de bank liggen van de buikpijn), dus dan vind ik het wel goed dat er steeds meer alternatieven op de markt zijn om gluten te vermijden.

---

Dank je wel Karin voor je verhaal. Fijn dat jij je beter voelt door het glutenvrije dieet!

Jammer dat je geen biopt hebt gekregen voordat je glutenvrij ging eten. 15% van de volwassen coeliakie-patienten heeft geen antistoffen in hun bloed, maar wel coeliakie. Overigens hebben veel mensen met coeliakie ook niet meteen een reactie van gluten. Het is immers geen allergie, maar een auto-immuunziekte.

Op 25 maart was ik bij een lezing over PreventCD. Mijn oudste dochter doet mee aan het PreventCD onderzoek. Bij dit grootschalige onderzoek werd een hypothese bekeken: Kan het geven van kleine hoeveelheden gluten aan zuigelingen het ontwikkelen van coeliakie voorkomen?
Helaas blijkt dat niet zo te zijn. Maar we zijn wel vele andere dingen te weten gekomen door dit onderzoek. Onder andere dat meisjes ook op zeer jonge leeftijd meer kans hebben op coeliakie dan jongens. Kijk voor meer bevindingen op mijn blog uitslagen PreventCD.

Aan dit onderzoek doen kinderen mee die een broer, zus of ouder met coeliakie hebben. Zij hebben dus ca. 10 keer meer kans om coeliakie te ontwikkelen dan een ander kind.
Omdat dit een unieke groep kinderen is, waarvan heel veel informatie al opgeslagen is, blijft PreventCD deze kinderen volgen. Nieuwe hypotheses kunnen getoetst worden aan al bestaande informatie of nieuw in te winnen informatie. Zo zijn er weer nieuwe resultaten bij een al ‘afgerond’ onderzoek.

Coeliakie wordt veroorzaakt door een combinatie van genen, afweersysteem en omgeving.
Je genen en je afweersysteem kan of wil je niet beinvloeden (de oplossing is erger dan de kwaal). Omgeving kan je wel beinvloeden. Maar wat in je omgeving heeft invloed op het ontwikkelen van coeliakie?
Dat probeert PreventCD uit te zoeken. 

PreventCD bestaat volgend jaar 10 jaar. Het onderzoek wordt uitgevoerd in 10 landen, met 17 partners (ziekenhuizen, labs, enz.) met families waar coeliakie al voor komt.
Niet alleen wordt er naar eigen studieresultaten gekeken, maar ook naar andere studies.
Zo is nu bekend dat de ontwikkeling van coeliakie NIET beinvloed wordt door:

• Het land waar het kind vandaan komt;
• Familie karakteristieken, dus of je vader of je moeder coeliakie heeft;
• De vaccinatie tegen het rotavirus.
  In Spanje worden alle kinderen gevaccioneerd tegen het rotavirus. In Spanje zijn niet sygnyficant meer kinderen met coeliakie dan in de andere landen.
• De hoeveelheid en manier van gluteninname.
  In alle landen hebben de kinderen van PreventCD even vaak coeliakie ontwikkeld. Ook in landen waar minder brood wordt gegeten. Of in landen waar meer pasta wordt gegeten.

De helft van de kinderen met coeliakie groeit normaal, heeft dus geen groeiachterstand.
Bij de kinderen die mee doen aan PreventCD had nagenoeg geen 1 een groeiachterstand. De coeliakie werd al ontdekt voordat ze echt ziek konden worden.

Tijdens de publicatie van eerdere resultaten werd al duidelijk dat meisjes vaker coeliakie krijgen dan jongens. We wisten al dat het blij vrouwen vaker voor komt, maar we wisten niet dat het verschil al op zo’n jonge leeftijd ontstaat. Waarom is dat zo? Komt dat door genen, door hormonen of door iets anders?

Tenslotte: Van de 944 kinderen die mee doen aan het onderzoek, had in december 2016 19,5% coeliakie:

• op de leeftijd van 3 jaar had   5,2% coeliakie
• op de leeftijd van 5 jaar had 10,8% coeliakie
• op de leeftijd van 7 jaar had 17,4% coeliakie
• op de leeftijd van 9 jaar heeft 19,5% coeliakie

Veel mensen eten glutenvrij, terwijl ze geen (diagnose) coeliakie hebben.
Waarom eten ze glutenvrij? Waarom volgen ze zo’n lastig dieet? Ik startte een serie portretten.
Vandaag Esmee, die glutenvrij eet omdat ze huiduitslag krijgt.

Sinds wanneer eet jij glutenvrij?

Ik eet nu zo’n drie jaar glutenvrij.  

Waarom ben je glutenvrij gaan eten?

Ik had hoofdpijn, buikpijn en  diarree. Maar vooral uitslag op mijn huid. Nadat ik de diagnose lactose-intolerantie kreeg, ben ik ook glutenvrij gaan eten. Ik merkte dat mijn huid beter herstelt nu ik glutenvrij eet.

Eet je volledig glutenvrij?

Niet volledig, omdat ik geen coeliakie heb.

Heb je een coeliakie test gedaan, bloedtest of ook biopt?

Ja, ik heb een bloedtest en een dunne darm biopt gehad. Daar kwam niks uit. Dit vind ik nog steeds vreemd, omdat de klachten wel weg blijven nu ik glutenvrij eet.  

Wat is de reactie als je gluten binnen krijgt?

Ik krijg open plekken op mijn huid die niet dicht gaan en maar blijven bloeden.
 

Ik denk dat glutenvrij eten slechts voor een kleine groep mensen nuttig of noodzakelijk is. Hoe denk jij hier over en waarom?

Als mensen het fijner vinden en merken dat hun klachten weg gaan, dan zeg ik ‘doen’.

Heb je verder nog aanvullingen?

Ik zou het heel fijn vinden als alle producten die glutenvrij zijn, ook gelijk lactose vrij zijn.

---

Wat een vervelende reactie, die open plekken op je huid. Het zou kunnen zijn dat je Dermatitis herpetiformis hebt. DH is een huidziekte die ontstaat door een overgevoeligheid voor gluten. Het komt vaak voor samen met coeliakie. Meer kan je lezen op: https://www.glutenvrij.nl/glutenintolerant_wat_heb_ik/dermatitis_herpetiformis

Veel mensen eten glutenvrij, terwijl ze geen (diagnose) coeliakie hebben.
Waarom eten ze glutenvrij? Waarom volgen ze zo’n lastig dieet? Ik startte een serie portretten.
Vandaag Ravi, wiens medicijnen minder goed opgenomen worden als hij gluten eet.

Waarom is hij glutenvrij gaan eten?

Zijn moeder Joyce verteld: “Mijn zoon Ravi eet glutenvrij ivm voedingssupplementen die hij slikt voor ADHD. De voedingssupplementen botsen met gluten en is het dus wenselijk om ze zoveel mogelijk te vermijden. De orthomoleculairvoedingsdeskunige die Ravi daarin begeleid zei ook nadrukkelijk dat hij geen allergie of intollerantie heeft voor gluten maar dat de supplementen zoveel beter opgenomen worden in de hersenen als er weinig tot geen gluten genomen worden. De verhouding 80/20 of 70/30 zou dus prima zijn.”

Sinds wanneer eet hij glutenvrij?

Ravi eet nu ongeveer 5 a 6 maanden glutenvrij

Heeft hij een coeliakie test gedaan, bloedtest of ook biopt?

Er zijn verder geen onderzoeken of testen gedaan om te constateren of hij coeliakie heeft. Hij heeft ook geen reactie als hij gluten binnenkrijgt.

Ik denk dat glutenvrij eten slechts voor een kleine groep mensen nuttig of noodzakelijk is. Hoe denk jij hier over en waarom?

Ik denk dat veel meer mensen baat hebben bij een glutenvrij/-beperkt dieet omdat er vanuit de darmen enorm veel geregeld wordt. De darmen staan met alle organen en ook met de hersenen in verbinding. Voeding doet veel meer dan de meeste mensen weten. Ikzelf eet ook zoveel mogelijk glutenvrij omdat ik me er veel beter bij voel. Veel minder last van buikpijn/ darmkrampen (wat ik altijd al gehad heb), minder last van gasvorming, geen last meer van zure oprispingen en veel meer energie.

---

Dank je wel Joyce, voor jullie verhaal. Deze reden om glutenvrij te gaan eten had ik nog niet eerder gehoord.
Toch adviseer ik anderen nogmaals dringend om niet glutenvrij te gaan eten voordat je een coeliakietest hebt gedaan. Lees hier waarom.