Ken je die adventkalenders waar je vanaf 1 december tot en met kerstavond elke dag een luikje openmaakt met een plaatje of chocolaatje erachter? Het is een soort aftelkalender tot de kerst. Voor het vierde jaar op een rij hebben wij een glutenvrije aftelkalender voor jullie in petto. Niet tot kerst, maar zelfs tot het nieuwe jaar!
Vanaf 1 december tot nieuwjaarsdag verschijnt er elke dag één blog van één van ons met als thema december. Als een soort estafette geven we het stokje elke dag aan elkaar door. Wij weten al wie wanneer gaat schrijven, maar dat is voor jullie een verrassing! Morgen begin #decemberglutenvrij op Glutenvrij kind. Onderaan die blogpost staat wie het stokje over neemt. En zo gaat het door tot en met 31 december. Daarnaast zullen we op de social media en onze blogs bekend maken wie er de blogger van de dag is. We gebruiken de hastack #decemberglutenvrij.
Voor buitenstaanders lijkt het duidelijk: Je eet glutenvrij of je eet niet glutenvrij. Helaas, ‘HET’ glutenvrije dieet bestaat niet. Iedereen bedenkt zijn eigen uitvoering.
die glutenvrij en tarwezetmeelvrij eten en zonder producten met het woordje ’tarwe’ bij de ingrediënten (zelfs al staat er ‘glutenvrij’ op de verpakking)
die glutenvrij eten, tarwezetmeelvrij, zonder het woordje ’tarwe’ bij de ingrediënten en zonder maltodextrine.
die glutenvrij eten, tarwezetmeelvrij, zonder het woordje ’tarwe’ bij de ingredienten, zonder maltodextrine en dextrose, glucosestroop en andere tarwederivaten.
die wel/ niet producten nemen met de tekst ‘kan sporen bevatten van’ (ook afhankelijk van wat er nog meer in de fabriek wordt gemaakt) – Lees hoe wij om gaan met Sporen van gluten –
die wel/niet de fabrikant mailen of bellen
en dan hebben we het nog niet eens over kruisbesmetting gehad… (oven, vaatwasser, wel/geen zeep, stofzuigen, …)
Inspiratiebron van deze blog is dit topic op het coeliakieforum
Nog steeds lukt het ons niet om te besparen op de boodschappen. Wij geven gemiddeld zo’n 600 euro per maand uit aan boodschappen. Volgens mijn berekeningen uit 2014 is dat zo’n € 175,- te veel. Maar is dat wel zo?
Dieetkosten
Het is bekend wat de meerkosten van een glutenvrij zijn: de bijzondere bijstand geeft er 800 euro per jaar voor. Ook bij de Belastingdienst kun je 900 euro per jaar aftrekken bij een glutenvrij dieet. Het Nibud gaat uit van 900 euro meerkosten bij een glutenvrij dieet.
Staatje Nibud
Ik zie dat het staatje dat ik destijds gebruikte, veranderd is. Zo worden er meer kosten gerekend voor het ontbijt en de lunch, en minder voor de avondmaaltijd en tussendoortjes. Bijvoorbeeld bij een volwassen vrouw wel 3 keer zo veel kosten voor het ontbijt! Ik vind € 1,16 voor een ontbijt wel erg veel. Ik kom daar niet aan met mijn glutenvrije kommetje havermout van totaal € 0,68. (laat staan als je geen glutenvrije havermout hoeft te kopen). Mirthe is daarentegen wel een erg dure ontbijter: Voor haar lievelingsontbijt (een bon matin broodje met zelfgemaakte cranberry-jam en een babybel) betalen we € 1,01. Meer dan de € 0,80 die voor kinderen staat.
Maar zelfs als we de dieetkosten mee mogen rekenen, komen wij met onze € 600,- per maand ver boven de richtlijnen van het Nibud…
Besparen?
In mijn blog van 2014 gaf ik al een aantal tips om te besparen op de (glutenvrije) boodschappen. Zoals groentes en fruit van het seizoen, kliekjes hergebruiken en glutenvrije producten van de toko. En ook in 2012 schreef ik al een blog over kosten beperken. Op de coeliakie-forums vind ik nog meer bespaar-tips:
Eet rijst met fruit voor ontbijt.
Eet chocolade i.p.v. koekjes.
Cake of zo kun je ook zelf bakken met rijst en ketanmeel van de toko (zie hier mijn recept)
Glutenvrij dieet is alleen duurder als je vast wilt houden aan een traditioneel westers dieet, de meerkosten zitten tegenwoordig alleen nog in de dieetproducten. Vroeger was dat anders omdat je toen alleen A merken kon gebruiken omdat de allergenen wetgeving toen nog niet zo goed was en zij de enige waren die de moeite namen een correcte ingrediëntenopgave te doen.
Je kan het coeliakie-gen krijgen van 1 ouder (hetrozygoot) of van 2 ouders (homozygoot). Iemand met hetrozygoot HLA-DQ8 heeft veel minder kans om coeliakie te ontwikkelen dan iemand met homozygoot HLA-DQ2.8 Afhankelijk van het gentype wordt bepaald hoeveel kans iemand heeft om coeliakie te ontwikkelen.
In deze blog kan je meer lezen over de kans op coeliakie, verdeeld naar genetisch profiel.
Tine: “Ongeveer 40% van de bevolking heeft de coeliakiegenen; 60% heeft ze niet. Een grote voorspellende waarde op het ontstaan van coeliakie hebben de genen dus niet. Maar ze hebben wel een negatieve voorspellende waarde: iemand ZONDER deze genen, heeft (bijna) geen kans op coeliakie.
Wat kun je met de kennis van deze genen? Broertjes, zusjes of ouders van coeliakiepatiënten regelmatig testen op coeliakie, in het geval als ze de coeliakiegenen hebben (en evt. klachten). Als ze de coeliakiegenen niet hebben, hoeft regelmatige controle niet, want ze zullen geen coeliakie ontwikkelen. Verder kun je er risicogroepen mee checken, zoals mensen met een andere auto-immuunziekte.
Braziliaanse onderzoekers inventariseerden van 237 coeliakiepatiënten welke HLA-genen ze bezitten. Ook al hoeven coeliakiepatiënten in Brazilië niet dezelfde verhouding genen te hebben als coeliakiepatiënten in Europa, toch vermoed ik dat het in grote lijnen wel overeen zal komen met de verdeling in ons land.
Kans op coeliakie, verdeeld naar genetisch profiel:
2.5/2.5 – 1:7
2.5/2.2 – 1:10
2.5/8 – 1:19
2.5 – 1:25
2.2/8 – 1:40
2.2/2.2 – 1:250
8 – 1:289
2.2 – 1:550
Er is nog een klein restgroepje, met zeldzamer genotypen, en 0.84% heeft NIET de risicogenen (als je ze niet hebt, is je kans op coeliakie 1: 3014).
Bron: ‘Presence of DQ2.2 associated with DQ2.5 increases the risk for celiac disease’ Lucas Malta Almeida,1,3 Lenora Gandolfi,1,2,3 Riccardo Pratesi,1,2,3 Rosa Harumi Uenish,2,3 Fernanda Coutinho de Almeida,1,3 Nicole Selleski, 2,3 Yanna Karla de Medeiros Nóbrega1,2,3,4″
Als je een glutenvrij kind hebt, moet je in Sinterklaastijd veel bespreken en voorbereiden. Hieronder vind je een foto-compilatie van mijn sint-voorbereidingen de afgelopen weken.
1. Kruidnootjes bakken
Al jaren gebruik ik dit recept. Ik probeer wel eens een ander, maar kom toch altijd weer op deze uit. Al voordat Sinterklaas in het land is, hebben we al 4 bakplaten vol gemaakt. Mmmm!
2. Kruidnootjes voor de intocht
Een deel van de gebakken kruidnootjes, houd ik stiekem achter. Op de ochtend van de intocht vindt Mirthe 2 blikken met strooigoed bij de haard. Met een gedicht er bij:
Niet alle pieten weten dat jij glutenvrij moet eten. De glutenvrije piet, die is er bij de intocht niet. Omdat hij jou niet is vergeten, geeft hij je deze glutenvrije pepernoten om op te eten.
Voor de volledigheid doe ik er ook een schoenkalender bij. Gekregen van de Sint. Dus nooit gezeur of ze hun schoen mogen zetten.
Trouwens, Mirthe vindt deze pepernoten ‘veeeeel lekker dan die jij bakt, mama!’
3. Vol verwachting…
4. Voorbereid
En ja, als glutenvrije mama moet je goed voorbereid zijn. Dus ik weet wat de kinderen deze sinterklaasperiode op school krijgen (en zorg op tijd voor een volwaardige vervanger), ik zorg dat er in de klas niet gestrooid wordt, en ik heb altijd een lading pepernotendeeg in de koelkast liggen, en dus die trommeltjes voor mee naar speelafspraakjes e.d. En voorzichtig kijk ik ook al verder naar het volgende feest. Zo aten we vandaag poffertjes, in de hoop dat er een paar over bleven voor het kerstdiner op school.
#wijbloggenglutenvrij
Wil je nog meer tips? Een paar dagen geleden verzamelde ik alle glutenvrije sinterklaastips van de afgelopen jaren.
Maar deze blog is onderdeel van #wijbloggenglutenvrij, dus onder de onderstaande links vind je nog meer tips over het glutenvrije Sinterklaasfeest!
Deze week is het Kookboeken7daagse. Met veel activiteiten bij o.a. kookwinkels en boekhandels. En met de kookboek van het jaar verkiezing. Een leuke aanleiding om mijn favoriete kookboeken op een rijtje te zetten!
Ik kook veel te weinig uit kookboeken. In de zomer krijgen we elke week een groentepakket. De groentes zijn leidend in wat we gaan eten. Als ik het zelf niet weet, google ik wel eens een recept. En voor het bakken grijp ik vaak terug op mijn succes-recepten. Maar wat is het fijn om iets nieuws uit te proberen in een warme keuken, als het buiten koud is.
– Ik voel een projectje aankomen 😉 –
Leuk dat juist nu, aan het begin van de winter, het kookboeken7daagse is. Geeft mij de gelegenheid weer eens in de kast te kijken welke kookboeken ik eigenlijk heb.
Kookboek van het jaar
Overigens staan er best veel interessante kookboeken tussen de inzendingen. Op het moment van schrijven is het kookboek van het jaar nog niet bekend. Ik ken de meeste boeken helaas niet. Maar als het aan mij ligt, zou 1 van deze winnen. Omdat ze iets hebben met glutenvrij, of omdat ik de schrijvers al langer volg:
En natuurlijk Easy Peasy Family. Vorig jaar won ik een exemplaar en schreef er een review over.
Heerlijk glutenvrij bakken van Phil Vickery
Dit was 1 van de eerste glutenvrije kookboeken die ik kreeg. In ieder geval het eerste echt volwaardige kookboek. Met uitgedachte recepten, en prachtige foto’s. Zoals je kan zijn aan de post-its boven in het boek, ben ik nog lang niet uitgebakken uit dit boek! De Ontbijtmuffins met karnemelk wil ik weer eens maken. En de Fococcia en de Chocoladekwarktaart staan nog op mijn verlanglijstje.
Ik houd van de Marokkaanse keuken. Van de combinatie tussen hartig en zoet. Van ras-el-hanout, van komijnzaad. Deze boeken komen dus met enige regelmaat uit de kast. Ook al zijn ze totaal niet glutenvrij.
Dit is veel meer een kookboek dan een bakboek. Een boek dat ik binnenkort weer vaker uit de kast ga trekken, nu ik geen rekening meer hoef te houden met de inhoud van ons groentepakket.
Eind vorig jaar schreef ik een review over De Gluut. Daar ben ik het nog steeds helemaal mee eens!
Jeandrie is 1 van de beste glutenvrije bakkers van Nederland. Ze heeft al veel goede, glutenvrije recepten ontwikkeld. Deze staan op haar website, maar nu ook in deze 2 kookboekjes. En deze kookboekjes bevatten ook recepten die niet op de website staan. 😉
Mijn favoriete ‘kookboek’
Mijn favoriete ‘kookboek’ staat standaard op het aanrecht. Het is een kookboekenstandaard vol met uitgeprinte en uitgeknipte recepten die ik binnenkort wil maken. De goedgekeurde recepten verplaatsen naar de map. De afgekeurde naar de papierbak.
Ondertussen is de stapel best groot… – Oei, ik voel nog een projectje opkomen 😉 –
Tenslotte:
Heb je nog niet genoeg van alle kookboeken-tips? Ook Emmelou zette haar favoriete kookboeken op een rijtje: leukste glutenvrije kookboeken
In dit artikel staan affiliate links. Als je via die link het boek koopt, krijg ik een klein percentage van de aankoopprijs.
Ilona en Stefan zijn bekend van de website metzondergluten. En nu ook van het tijdschrift Opscheppen!
Ik ontving een exemplaar en ben erg enthousiast.
Toen ik de enveloppe open maakt, was ik verrast over kleine formaat. Haast meer een boekje dan een tijdschrift. Maar van binnen is het toch echt een tijdschrift: prachtig vormgegeven met mooie, ingetogen foto’s afgewisseld met kleurrijke plaatjes.
Het plezier van de makers springt van de bladzijden. zoals bij het Welkom: “Het maken van Opscheppen was een hele gave ervaring. En het mooiste is dat we die ervaring door kunnen geven aan jou via het magazine.“
Het magazine bevat een goede afwisseling van interviews, recepten en meer. Niet speciaal gericht op mensen met coeliakie, maar je vindt het wel overal terug in Opscheppen: De recepten zijn glutenvrij (en vaak ook vrij van andere allergenen). De interviews zijn van mensen die iets hebben met coeliakie. Zo staat in het interview met horeca-adviseur Kim van Velzen een mooie quote:
Horeca kan nog beter om gaan met allergieën, want er is qua gast geen loyalere groep dan mensen met een allergie.
En toen was hij al weer uit. Jammer! Ik hoop at er snel een tweede versie komt.
Wil jij Opscheppen ook lezen? Opscheppen is online te koop via deze website en ook in het land bij twee hele gezellige koffie en lunchzaakjes!
Gisteren vroeg ik aan de juf of zij nog iets gaan doen in het thema van het Sinterklaasjournaal (bakken). “Nee, we gaan alleen pepernoten bakken. En natuurlijk verzinnen we ook iets zodat Mirthe mee kan doen.” Ik stuurde haar een email met opties, voor mij acceptabele opties.
“Dag juf,
Pepernoten bakken met een glutenvrij kind in de klas, komt regelmatig voor. Ik zie veel tips op de coeliakie-forums. Hieronder schrijf ik een aantal voor mij acceptabele opties. Hoe je zelf niet alles te bedenken:
Mirthe doet gewoon mee met pepernoten bakken, maar krijgt plastic handschoentjes aan zodat het deeg niet onder haar nagels komt. Natuurlijk krijgt ze haar eigen glutenvrije pepernoten mee, zodat ook zij na afloop pepernoten kan eten. Hierbij is wel kans op inademen van rondvliegend meel. Als jullie voor deze optie kiezen, dan graag niet in de klas maar in een andere ruimte.
De hele klas bakt glutenvrije pepernoten. Is niet veel duurder dan normale pepernoten-mix. Ik kan de ingrediënten aanleveren (als ik daar een vergoeding voor krijg)
Mirthe bakt met een klein groepje kinderen op school glutenvrije pepernoten. Bakken in een goed schoongemaakte oven. Of de deegbolletjes mee naar huis nemen om daar af te bakken.
Mirthe komt met een klein groepje kinderen thuis glutenvrije pepernoten bakken.
Mirthe krijgt vrij en gaat met mij iets leuks doen (bijvoorbeeld naar een Sinterklaas-film).
Het is natuurlijk ook belangrijk wat Mirthe zelf graag wilt!
Groetjes, Mirjam”
Wat heeft de juf gekozen?
Het pepernoten bakken op school gaat als volgt: 2 ouders maken thuis deeg, op school rollen de kinderen pepernoten, de ouders nemen deze weer mee naar huis om daar af te bakken. Ik lever voor 1 groepje glutenvrij pepernotendeeg aan en bakte dat thuis af.
Mijn opa komt van het Zuid-Hollandse Goeree Overflakkee. Toen hij 18 was, wilden de Duitsers het eiland onder water zetten. Hij werd, samen met zijn dorpsgenoten, geëvacueerd naar noord Groningen. Daar leerde hij mijn oma kennen. Hij bleef hangen, ook toen het grootste deel van zijn dorpsgenoten weer terug ging naar hun geboortegrond.
Mijn opa is overleden toen ik 1 jaar was. Ik heb hem nooit echt leren kennen. Maar ik werd getriggerd door het recept van deze flakkeese kruukplaetjes dat ik op Facebook vond. Ik kende ze niet. Maar ik was wel erg benieuwd!
Het verhaal van Elsbeth:
“Wat was dat lang geleden. Mijn oma leerde mij als klein meisje echte flakkeese kruukplaetjes bakken. Ik had ze nog nooit glutenvrij gemaakt. Vanmiddag is het er dan toch van gekomen. En….Wat smaken ze lekker! Niet van de ‘echte’ te onderscheiden.. Wie van flakkee komt of familie daar heeft wonen kent ze vast. Heerlijke koekjes uit de koekenpan. In Vlaardingen worden ze ook wel ijzerkoekjes genoemd. Mmmm, smullen…!!!
Het recept. Niet zo netjes geschreven (heb ik dus als klein meisje opgeschreven samen met oma, wel nostalgisch dus!). Je krijgt er heeeeel veel koekjes van. Als je wilt kun je de hoeveelheden ook halveren. De stroop is echt op gevoel. Tot het een beetje plakkerig is geworden. Lekker kneden met je handen. Als je de koekjes in de koekenpan hebt, heel voorzichtig omdraaien. In eerste instantie worden ze zacht in de pan. Ik heb als meel boekweitmeel gebruikt van Peak’s Free From.
De geschiedenis is ook echt leuk om te weten. Vroeger was een koekje of iets lekkers echt iets voor de feestdagen of verjaardagen. Om toch iets lekkers te maken, wat niet zoveel geld kostte, zijn de kruukplaetjes in het leven geroepen. Makkelijk te maken, in een koekenpan, vroeger nog op de kachel en ze waren lang houdbaar. ‘kruuk’ komt waarschijnlijk van ‘kruid’ (het rommelkruid) en plaetje van de plaat waarop het gebakken werd. De naam ijzerkoekjes verwijst naar de ijzers waar ze op gebakken werden.”
Rommelkruid
Rommelkruid is een mengsel van een aantal kruiden. Het wordt onder andere gebruikt bij de bereiding van balkenbrij, maar ook in bepaalde recepten voor koekjes.
Het kruidenmengsel is bijna niet meer kant-en-klaar in de winkel verkrijgbaar, maar via internet wordt het nog wel verkocht. Rommelkruid kan ook zelf gemaakt worden door gemalen zoethoutwortel, suiker, nootmuskaat, anijs, kaneelkoppen, kruidnagel, peper, foelie, gemberpoeder en sandelhout te mengen. De verhoudingen zijn streekgebonden, afhankelijk van de eigen voorkeur én afhankelijk van waarvoor het mengsel gaat worden gebruikt. Een eenvoudige versie bestaat uit twee theelepels gemalen zwarte peper, een theelepel geraspte nootmuskaat, een halve theelepel kruidnagelpoeder, en een halve theelepel gestampt anijszaad.
