Geplaatst op door Mirjam — Geen reacties ↓
De Universiteit van Groningen doet onderzoek naar de oorzaken van coeliakie. Dit doen ze onder meer door het gebruik van minidarmpjes. Tijdens een online lezing van de NCV vertelde Iris Jonkers hier meer over.
De Nederlandse coeliakiedag kon dit jaar helaas niet door gaan. Daarom organiseerde de NCV een online lezingenprogramma. Heel interessant en makkelijk om op deze manier toch op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen rondom coeliakie en het glutenvrije leven. Ik nam deel aan 4 lezingen, waarover ik natuurlijk wat vertel op mijn blog. Deze lezing van Iris Jonkers kan je terugkijken op de site van de Nederlandse Coeliakie verening.
Oorzaken van coeliakie
Hoe coeliakie ontstaat, is nog niet bekend. Wel is bekend dat het veroorzaakt wordt door een combinatie van genetische en omgevingsfactoren.
Lees ook mijn blog Hoe krijg je coeliakie?
Het DNA is extreem complex. We zijn nog maar net aan het begin van het lezen van deze genen en het bekijken hoe er foutjes (en evt. ziektes) worden veroorzaakt.
En bij iedereen is de DNA-streng anders.
Er is iets in het DNA waardoor sommige mensen meer kans hebben op coeliakie dan anderen. Er zijn 1.500 genen die mogelijk een rol spelen in het ontstaan van coeliakie, maar deze genen komen niet uitsluitend voor bij coeliakie patiënten. Van deze 1.500 genen is van 43 genen bekend dat ze een rol spelen bij coeliakie. De belangrijkste factor is het HLA-gen: HLA-DQ2 en HLA-DQ8, maar er zijn veel meer hla-variaties die geen invloed hebben op coeliakie.
De meeste van deze 1.500 genen spelen ook een rol bij het ontstaan van andere auto-immuunziektes.
Medicijnen voor coeliakie
Er zijn medicijnen ontwikkeld of in ontwikkeling voor de genen die (mogelijk) een rol spelen in het ontstaan van coeliakie. Deze medicijnen zijn met name ontwikkeld voor andere auto-immuunziektes. Deze medicijnen hebben vaak vervelende bijwerkingen, zoals het stilleggen van het immuunsysteem. Er moet nagedacht worden of het wenselijk is om deze medicatie te geven aan mensen met coeliakie. Het zou met name gebruikt kunnen worden voor mensen die niet reageren op het glutenvrije dieet. (Lees mijn interview met Margreth, zijn heeft refractaire coeliakie.)
Deze medicijnen worden momenteel in het lab getest in een model. Er wordt gewerkt aan een nieuw soort model: Het mini-darmpje.
Minidarmpje
Het minidarmpje zijn menselijke cellen op een chip van een paar cm groot.
Deze darmcellen worden gemaakt van bloed en urine. Daarnaast worden ook cellen van coeliakiepatiënten toegevoegd. Op deze manier kan de invloed van omgevingsfactoren bekeken worden (o.a. virussen aan de bovenkant en darmbacteriën aan de onderkant). Maar ook de invloed van genen die geassocieerd zijn met coeliakie kunnen bekeken worden.
Dit gaat ons aanknopingspunten geven hoe coeliakie veroorzaakt wordt en hoe we het kunnen behandelen.
Lifeline onderzoek
Naast dit lab-onderzoek, wordt wordt ook veel informatie gehaald uit de Lifeline Biobank.
Bij dit onderzoek worden 167.000 mensen uit Noord-Nederland al 15 jaar lang gevolgd (10% van de bevolking). Deze mensen moeten regelmatig bloed en ontlasting indienen en een vragenlijst invullen. Hierbij zitten sowieso coeliakiepatienten, maar daarnaast worden ook specifiek coeliakiepatienten gevolgd, bijvoorbeeld van de poli in Assen.
Ook via deze gegevens kunnen we beter begrijpen waarom iemand bijvoorbeeld een ziekte krijgt.